Ticaret Bakanı Bolat’tan Trump tarifeleri hakkında değerlendirme
ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan 2025’te açıkladığı yeni gümrük vergileri, global ticaret gündeminde geniş yankı uyandırdı. Türkiye’ye ithalatta yüzde 10 oranında ek gümrük vergisi getirilmesi kararlaştırılırken, bu oran başka birçok ülkeye uygulanan tarifelere kıyasla daha düşük kaldı. Kararın akabinde Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, X (Twitter) hesabı üzerinden bir açıklama yayımladı. Bakanlık yapılan düzenlemeyi “ülkemiz, ABD tarafından en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkeler ortasında yer aldı” tabirleriyle kıymetlendirdi.
Yeni uygulamayla birlikte Çin’e yüzde 34, Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Vietnam’a yüzde 46, Japonya’ya yüzde 24 üzere daha yüksek oranlarda vergiler getirildi. Türkiye’nin yüzde 10’luk tarife diliminde yer alması, Bakan Bolat tarafından “kötünün iyisi” olarak yorumlandı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, açıklamasında Türkiye’nin ABD’ye ihracatının etkileneceği alanlarda dal bazlı hazırlıkların yapılacağını belirtti. Yeni periyotta ABD ile ticari münasebetlerin “kazan-kazan” unsuru çerçevesinde daha güçlü ve istikrarlı bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor. Türkiye’nin ayrıyeten dokuma, hazır giysi ve makine üzere alanlarda yeni stratejiler geliştirmeye hazırlandığı söz edildi.
ABD, Türkiye ihracatında ikinci sırada
2024 yılında ABD ile ticaret hacminin yüzde 4,7 artarak 35,2 milyar dolara ulaştığını belirten Bakanlık, ABD’nin Türkiye’nin ihracatında yüzde 6,2 hisseyle ikinci sırada yer aldığını vurguladı. Ayrıyeten, iki ülke ortasındaki ticarette ABD lehine 2,4 milyar dolarlık bir fazla bulunduğu da hatırlatıldı.
Bu bağlamda Türkiye tarafı, ABD’ye ihraç edilen eserlerde uygulanan yüzde 10’luk verginin kaldırılması için Ticaret Bakanlığı ve ABD Ticaret Temsilciliği nezdinde temaslara başlayacaklarını duyurdu. Görüşmelere açık olunduğu, ABD tarafının da bu bahiste müzakereye hazır olduğunun daha evvel belirtildiği tabir edildi.
100 milyar dolarlık ticaret maksadı masada
ABD ile ekonomik alakaların artırılması ismine sektörlerle yakın iş birliği yapılacağı, ticaret hacminin 100 milyar dolar maksadı doğrultusunda büyütülmesi için çalışmaların aralıksız süreceği kaydedildi. Ticaret Bakanlığı, bu süreçte dengeyi müdafaayı ve Türkiye’nin global tedarik zincirindeki yerini güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Yeni tarifelerin birinci tesirleri neler oldu?
ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da duyurduğu yeni gümrük tarifeleri, global finans piyasalarında tedirginliğe yol açtı. Açıklamanın akabinde ABD borsalarında sert satışlar yaşandı. Dow Jones endeksi 1.100 puandan fazla düşerken, S&P 500 ve Nasdaq da sırasıyla yüzde 3,3 ve yüzde 4,5 oranında bedel kaybetti. Dolar endeksi yüzde 2’den fazla gerileyerek son iki yılın en makûs günlük performansını sergiledi.
Ons altında tarihi seviye
Piyasaların inançlı liman arayışında altına yönelmesiyle, ons altın 3.167 doların üzerine çıkarak tarihi bir düzeye ulaştı. Brent petrol ise artan ticaret savaşı kaygılarıyla 70 doların altına geriledi. ABD’nin büyük ticaret ortaklarından Çin ve Avrupa Birliği’nin karşı misilleme açıklamaları da global risk algısını artırdı.
Güçlü şirketlerde önemli düşüşler
Teknoloji ve tedarik zinciri ağı güçlü şirketlerin paylarında de önemli kayıplar görüldü. Apple payları yaklaşık yüzde 8, Nike ise yüzde 10 düşüş yaşadı. Fed’in para siyaseti açısından bu gelişmelerin sarsıcı olabileceği değerlendirmeleri yapılırken, analistler global iktisatta resesyon riski ihtimaline dikkat çekti.
Türkiye’de ise Borsa İstanbul günü dalgalı geçirirken, dolar/TL kuru büyük ölçüde stabil kaldı. Altın ve güç piyasalarında ise belirsizliklere bağlı oynaklıklar gözlendi.
Sektör temsilcilerinden değerlendirme
Öte yandan, Türkiye’ye uygulanan yüzde 10’luk tarifenin birçok ülkeye kıyasla daha düşük kalması iş dünyasında izafî bir avantaj olarak yorumlandı. OSD ve TAYSAD üzere dal temsilcileri, bu durumun Türk üreticiler açısından ABD pazarında rekabet gücünü muhafaza fırsatı sunduğunu belirtti. DEİK Başkanı Nail Olpak ise Türkiye’nin, yüksek tarifeye maruz kalan Asyalı şirketler için bir üretim ve ihracat üssü haline gelebileceğini söz etti. Kimya ve demir-çelik üzere kesimlerde riskler olsa da, uzun vadede Türkiye için yeni fırsatlar doğabileceği değerlendirmeleri öne çıkıyor.
