‘Kaybetmemek için her cephede savaşıyoruz’
Otomotivde tüm dünyada kurallar sert bir formda değişiyor. Buna ayak uydurabilenler bu alanda vites yükseltmeye devam edecek. Ancak çağın gerisinde kalanlar tek tek yok olacak. Endüstriciler de bu durumdan epey mustarip. Her fırsatta rekabetçiliğe değinen endüstriciler, durumun ciddiyetini koruduğunu bunun artık tam bir savaşa döndüğünü vurguladı. İstanbul’da gerçekleşen bir toplantıda bir ortaya geldiğimiz Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Yakup Birinci, ilk toplantısını eski lider Albert Saydam ile birlikte gerçekleştirdi. Bu tabloda birbirilerinin gerisinde olduklarının iletisini veren ikili, artık bilgi görgü, azim ve disiplinin muvaffakiyetin tanımı olmadığının altını çizdiler. Eski lider Albert Saydam, daima risklerle baş ettiklerini paylaştı. Saydam, “Bazı bölümlerin yahut bölüm oyuncularının müddeti doluyor, birtakım ülkelerin de müddeti doluyor bu açıdan baktığınızda. Rekabetçiliğimizi kaybediyoruz. Bunun için her cephede savaşıyoruz” dedi.
“Bugün yeterliyiz lakin yarın”
Rekabetçiliğin önemli bir risk altında olduğunu ifade eden TAYSAD Başkanı Yakup Birinci, uygulanmakta olan çeşitli siyasetler ve uyulması gereken regülasyonlara dikkati çekerek, “İhracatçılığımız önemli bir gerilim altında. Ama sayılara baktığımızda daima artıyor. Bizim de tahlil odaklı olmamız, rekabetçi olmak ismine daha yılmaz siyasetler uygulamamız çok kıymetli. Lakin öteki taraftan da daima değindiğimiz bir şey var, otomotivde bugün hiçbir vakit bugünün sonucu değildir. Çoğunlukla 2-3 yıl, bazen de daha uzun faz farkları vardır. O yüzden de bugün hem 2-3 yıl öncesinin bir sonucudur hem 3-4 yıl sonrasının da sebebidir. Bu manada da bugün düzgün projeleri, yeni üretilmekte olan coğrafyamıza yakın ülkelerdeki projelerden alamadığımız hisselerin yahut rekabetçiliğimizin zorlanmasından ötürü kaybettiğimiz işlerin tesirlerini 2026-2027-2028’de göreceğiz. O yüzden onun sonucu için bugün buraya bakmak çok sağlıklı olmayacaktır” sözlerini kullandı.
“Birlikte hareket etmeliyiz”
Bu bahiste harekete geçmek zorunda olduklarını anlatan Birinci ve Saydam, mevcut koşullarda rekabet savaşının kazanmanın mümkün olmadığının altını çizdi. “Rekabetçiliği kaybettiğimizi çok net söz etmemiz lazım. Çizgisi müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır diyerek bu işten çıkabiliriz” diyen Albert Saydam şöyle devam etti: “Birlikte hareket etmeliyiz. Yalnızca TAYSAD olarak değil üyelerimizle bir arada değil, kanun koyucu, hükümetimiz, OSD, müşteri, sendikalar.”
“Yeni araç yatırımı yok, otomotiv dokumaya benzemez”
“Türkiye’nin bugün geldiği noktada Türkiye’de yıllardır üretim yapan, binlerce çalışanı olan ve neredeyse dünyada konusunda monopol olan yabancı yatırımcı bile 2 sene sonraki sonra Türkiye’deki varlığını tartışmaya başladı merkezlerinde” diyen Albert Saydam “TAYSAD ve yerleşik bir tedarik firması. Bu firma iki sene sonra Türkiye’de üretim yapıp yapıp yapmayacağını, idare konseyinde tartışır durumda. Yabancı ortaklı bir şirket Türkiye’de 650 çalışanı var. Gelecek sene fabrikalarından birini kapatmayı düşünüyor. Zira otomotiv dokumaya benzemez. Bugün burada imalat yarına tezgâhı taşı Mısır’da yahut tam zıddı Mısır’daki tezgâhı Türkiye’ye taşı yapabilirsiniz. Türkiye’den bir tedarik endüstrisi öteki bir ülkeye gittiğinde ve orada onay aldığında o platform devreden kalkana kadar 5 sene, o malı orda üretmekle sorumlu. Onun için bir bakmak lazım, ana sanayicilerimizin üretim sınırında, daha doğrusu eser geliştirme hakkında yeni araç var mı? Yoksa neden yok? Hepsi rekabetçiliğin altını çiziyor, bunun üzerine bunu tahminen göstermek lazım” dedi.
“Bir manada tehlike çanları çalıyor”
2017 yılının dünya, Avrupa ve Türkiye açısından otomotiv dalının referans yılı olduğunu söyleyen Yakup Birinci, 2018 yılında 2017’den sonra bir 100 milyonluk beklenti olduğunu belirtti. Sonrasında yaşanan ekonomik krizlere değinen Birinci, “Hem piyasadaki belirli dalgalanmalar ve ticaret savaşlarının da sonrasında devreye girmesiyle birlikte bu sayı şu anda gördüğümüzde 92-93 milyon bandında sıkıştı üzere gözüküyor 2023, 2024 için. 2025 için emsal, 2026 için de düz okuduğumuzda çok yatay bir seyir var üzere gözüküyor. Tahminen çok sorun yok üzere gözükse de 1,8’den 1,6’ya, hatta memleketler arası raporlara nazaran 2026 yılında 1,4’e kadar gerileme potansiyeli taşıyan bir düşüş trendi mevcut. Bu bir manada tehlike çanlarının çaldığını ve şu anda yaşandığını gösteriyor. Sonrasında da satışlar. Satışta biraz iktisat siyasetlerinden biraz mali siyasetlerin tesirlerinden, tüketici davranışlarından, birçok şeyden farklı etkilenebilen bir pazar” açıklamasında bulundu.
“Biz Mısırlı bir personelin bir ayda aldığı aylığı servis olarak ödüyoruz”
Maliyetlerin son periyotta epey süratli arttığına değinen Albert Saydam, “Bir endüstricinin Gebze’ye bir çalışanı, bir çalışanı Gebze’den Çayırova’ya taşıma maliyeti; Mısır Sanayi Bakanı’nın davetiyle Mısır’da şayet bir emekçi çalıştırırsa onun aylık bedeline muadil. 180 dolar Gebze, Darıca. Yalnızca servis fiyatı. Onlarda 13 eurolar var, 14 eurolar var. Onlarda fiyat haricinde rastgele bir masraf yoktur. Romanya’da, Bulgaristan’daki bir personel elinde sefertası bisikletine biner yahut toplu taşıma aracıyla sarfiyat. Biz Mısırlı bir emekçinin bir ayda aldığı aylığı servis olarak ödüyoruz. Bir o kadar da yemek. Yemek de bir emekçinin fiyatı kadar Bunun üzerine natürel ki bir sürü masraflar var” dedi.
“TOBB’u misyona çağırıyorum, Balo projesi hayata geçmeli”
Türk tedarik sanayi ve Türk sanayicisinin yakın vakitte atağa geçmesi gerektiğini söz eden Albert Saydam, “Avrupa karbon sertifikası konusu kıymetli. Ton başına şu anda 69 euro. Türkiye’nin yalnızca Avrupa’ya yaptığı ihracattan 138 milyon euroluk bir maliyeti olduğu öngörülüyor. Bana sorarsanız bu sayı yarım milyar eurodan az değil. Bunun tek tahlili Anadolu’yu kesinlikle ve kesinlikle demir yoluyla Avrupa’ya bağlamamız lazım. Türkiye ve Odalar Borsalar Birliği’ni misyona çağırıyorum. Nasıl gümrükleri güzelleştirdiler, Avrupa standartlarına taşıdılar. Türk demir yolunun da iş dünyası için Anadolu’nun Avrupa’ya bağlanması konusunda altyapı ve işletme işini de çok rahat üstlenebilirler. Bu bilgileri var. Hatta bildiğim kadarıyla geçmişte o denli bir planları da vardı, Balo projesi diye. O planın kesinlikle Balo projesinin tekrar gündeme alınması lazım.”
Bakan yatırım gelsin diye uzak doğuya kamp kurdu
Eski lider Albert Saydam yeni yatırımlara değindi. Saydam daha evvel Çin’in hiç konuşulmadığını tabir ederek, “İkinci Çin anonsu da yapıldı. Bu yatırımlar için bir defa ülkenin Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Mehmet Kacır’a teşekkür etmesi lazım. Valla ne denirse densin bakanımız 20 gün Çin’de kamp kurdu. Geçen toplantımızda BYD ben sizinle konuşurken ihtimal değildi. Kolay ihtimal o değildi. Bakanın ısrarlı ziyaretleri ve ısrarla Türkiye’ye anlatmasıyla BYD’nin ajandasına Türkiye girdi. Yoksa onların ajandası vardı, satışları çok düzgündü. Bu birinci Çin yatırımı. Hatta herkes şey diyordu geçmişte Macaristan’a karar verdi. BYD Türkiye’ye gelmez filan deniyordu. İkinci söyleyeceğim şey de Samsun. Samsun’a bu yatırımın yapılması konusundaki hükümetin ısrarı olduğunu biliyorum. Bu temel en az yatırım kadar değerli bir ikna sürecinin sonucudur ve muvaffakiyettir.”
“Yıllar öncesinin Toyota modelini Çinliler uyguluyor”
Yakup Birinci, “Çinli markalar çıkartabildiğimiz kadar farklı marka çıkartalım, bunun sonunda da birkaç tanesi, güçlü bir biçimde ayakta kalsın diyor. Bu model, en azından sayısal açıdan çalışmış üzere gözüküyor. Hatırlarsınız Toyota dedi ki biz tüketicinin gereksinimlerine nazaran farklı model ve özellikteki araçları bir banttan çıkartacağız ve o bir kırılım yarattı ve uzun yıllar boyunca da Toyota bu gücü sayesinde birinci sırada kalmayı başardı. Biraz evvelki kabiliyet bir banttan seri, mümkün olduğu kadar en fazla aracı çıkartmaktı, bir sonraki tıpkı banttan farklı modeller çıkartmaktı. Artık Çinli markalar şunu yapıyor, yeniden farklı segmentlerde farklı tüketici gereksinimlerine yönelik yani aslında biraz evvel içten yanmalıda Toyota’nın yapmış olduğu modeli elektrikli araçlarda yapıyorlar. Ve bu tüketiciler nezdinde önemli bir halde karşılık buluyor” diye konuştu.
