“Sanayici, gemisini kurtarmaya çalışan kaptan pozisyonunda”

Hayati ARIGAN

Enflasyon, hammadde, güç ve iş gücü maliyetleri adeta bir makas üzere açıldığını belirten Yılmaz, “Döviz kurlarının yapay olarak baskılanması, ihracat yapmaya çalışan yerli üreticilerimizin fiyat avantajını muhafazasını imkânsız kıldı. Ülkemizde tüm bölümlerde ünite maliyetler son 2,5 yılda yaklaşık %250’nin üzerinde arttı. Lakin bu duruma paralel olarak kurlardaki göreli sabitlik nedeniyle ihracatçımız Avrupa ve Asya’daki rakipleri karşısında fiyat rekabetini kaybetmeye devam ediyor” dedi.

Bu durumun büyüme bilgilerinin ötesinde endüstride sürdürülebilirlik krizinde etken olduğuna dikkat çeken Yılmaz, “Sorunun köklerine bakıldığında, kur ve enflasyon ikilemi içerisinde birinci olarak Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın döviz kuru siyaseti sonucunda kurların piyasa dinamiklerine tam yansımaması, sanayicileri gelecek açısından önemli biçimde endişelendirmektedir. Gelecek açısından iktisatta bir inanç sorunu yaratırken iş dünyası temsilcileri verimsizlik içinde taraf bulma paniği de yaşamaktadır. Meğer düşük döviz kuru birebir vakitte ithalatı da ucuzlatırken, öbür taraftan da yerli üretimi etkisizleştirerek çökertiyor” diye konuştu.

“İhracat nominal artsa da kârlılık daima düşüyor”

Büyüme ile üretim maliyetlerinde çelişki oluştuğunu belirten Yılmaz, şunları söyledi: “Bu süreçte ihracatçının üretimdeki maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamadığı için şirketlerin kâr marjlarının da negatif olarak daima daralıyor. İkincisi ise faiz, enflasyon, kısır döngüsü. Merkez Bankası’nın enflasyonla gayrette döngüsel bir sarmalın içinden çıkmak yahut düşmemek için hudutlu kalması, üreticilerin üretim ve finansman maliyetlerini daima yükseltiyor.

Bu sebeple faizlerin de üretim odaklı olmaması nedeniyle yapılması gereken yatırımları da sekteye uğratıyor. İhracatımız nominal olarak artsa da ünite başına karlılık daima düşüyor. Evvelki yıllarda ihracat yapan bir makine üreticisi 2023 ve öncesinde yaklaşık % 5 ile 10 ortasında olan kar marjını 2024’te 0 yahut %1 düşürmek zorunda kaldı. Hatta birçok firma şu sıralar müşterilerinin kaybetmemek ismine maliyetlerin altında dayanabildiği oranda ziyanını satış yapıyor.”

Sanayiciler yıl sonuna kadar dayanabilecek mi?

Döviz kuru ve enflasyon istikrarını gözetmeyen bir yaklaşımın büyüme gayelerini mutlak surette riske atacağını kaydeden Yılmaz, “Sanayimizin rekabet gücünü bugün kısa vadeli siyasetlerle değil, uzun vadeli stratejik ıslahatlarla muhafazamız gerektiğinin de şuurundayız. Olağan sanayicilerimiz yılsonuna kadar dayanabilirse.

Bu kuvvetli süreçte endüstrimizin sanayicilerimizin yanında olmak, devlet ve özel kesim işbirliğiyle yapısal dönüşümü hızlandırmakta zorundayız” tabirlerini kullandı. Yaşanan sorunlar sonucu katma kıymetli üretim yerine nicelik odaklı büyüme modelinin cari açığı da kronik hale getirdiğini belirten Yılmaz, “Bugün gelinen son durumda ise sanayicilerimiz gemisini kurtarmaya çalışan kaptan konumunda bulunuyor. Olağan durum bu türlü olunca da yabancı yatırımcı kur riski ve enflasyon meçhullüğü nedeniyle Türkiye’ye daha uzak duruyor. Tahlil için ivedilikle yeni bir şeylerin yapılmasını ve büyümenin temellerini güzelleştirmek için argümanlı yapısal siyaset ıslahatlarına muhtaçlık olduğunu da düşünüyoruz” dedi.

Öncelikle kur siyasetinde gerçekçilik olması gerektiğini söyleyen Yılmaz, “Üretici ve ihracatçının nefes alması için döviz kurlarının piyasa dinamikleriyle uyumlu hareket etmesi sağlanmalı. Enflasyonla uğraşta kararlı, radikal adımlar atılmasına devam edilmeli” diye konuştu.