SAF tedarikçisi olarak havacılıkta yeşil dönüşüme katkı sunacağız

Necmi ÇELİK

İstanbul Jet Havacılık ve Yakıt ve Hizmetleri, sür­dürülebilirlik projeleri kapsamında Ocak 2025 itiba­rıyla Milletlerarası Sürdürüle­bilirlik Karbon Sertifikasını (ISCC EU) aldı. Bu sertifika ile Jet A-1 yakıtının sürdürü­lebilir bir versiyonu olan Sür­dürülebilir Havacılık Yakıtı (SAF) ticaretini de faaliyetle­rine ekleyen İstanbul Jet, bi­yokütle, biyoyakıt ve başka ye­nilenebilir ham unsurların sürdürülebilir üretimi ve te­darik zincirine dayanak veren şirketler ortasında yerini aldı.

Türkiye’de Dalaman Hava­limanı ve Alanya – Gazipaşa Havalimanı’nda yakıt ikmal ve depolama tesisleri bulu­nan İstanbul Jet, 100’ü aşkın ülkede 500’e yakın meydanda hizmet veriyor.İstanbul Jet Genel Müdürü Hüseyin Lati­foğlu, havacılıkta sürdürüle­bilir global tedarik zincirine kıymetli katkı sağlayan ISCC EU sertifikası ve SAF ithala­tı konusunda DÜNYA Gazete­si’nin sorularını yanıtladı.

La­tifoğlu, mevzuyu değerlendirir­ken “Şirketimiz ismine rekabet avantajı sağlayacak, müşte­rilerimizin satın alma karar­larına olumlu istikamette tesir ede­cek ISCC EU sertifikası için bir müddettir devam eden çalış­malarımızı nihayet sonuçlan­dırdık. Çevresel idare ve toplumsal sorumluluk yükümlü­lüklerimizin şuuruyla, iş sü­reçlerimizi, operasyonlarımı­zı ve tedarik ağımızı güçlendi­receğimiz yesyeni bir sürece giriyoruz” dedi.

Yılbaşında başladı

SAF kullanımı pratikte nasıl bir tablo sunuyor ha­vacılıkta?

Havayolları uçuşlarını Jet A-1 yakıtının içerisine bir ölçü da SAF katarak gerçek­leştiriyor. Böylelikle uçakların karbon emisyonu SAF kulla­nımı yoluyla belli bir oranda azaltılıyor. Avrupa içi uçuşlar­da örneğin Londra’dan kalkan bir uçak Münih’ e gidiyorsa yakıtının bir ölçüsünü SAF ile karıştırmak zorunda. Bu uy­gulama yılbaşından itibaren teknik olarak başladı. Ülkele­re nazaran oranlar değişse de top­lam yakıtın yüzde 2-3’ü SAF olmak durumunda. AB içinde ise bu oran yüzde 2 olarak uy­gulanıyor. Örneğin bir uçuşta 100 ünite yakıt yakacaksanız bunun 98’lik kısmı klasik Jet A-1 yakıtından oluşurken, 2 ünitelik kısmının de SAF kullanımı olması gerekiyor.

SAF üretimi beklenen süratte artıyor mu?

Biz SAF ithalatını şu anda Avrupa’daki en büyük üreti­ci durumunda olan Neste Oil şirketinden gerçekleştirdik. SAF’ın üretiminde kuşkusuz birtakım zorluklar var. Üretimi he­nüz bol ve rahat değil. Lakin ge­çen seneye bakarsanız bu yıl birebir devirde SAF’ın üreti­minde bir artış kelam konusu. Üretimdeki artışı SAF fiyatla­rındaki hareketlilikten de an­lıyoruz. Fiyatlar da aşağı istikametli bir grafik sergiliyor.

Olayın bir de SAF’ın olağan jet yakıtına katılması sıkıntısı var. Kimi ülkelerde SAF olağan jet ya­kıtına boru sınırında iken ka­tılıyor. Kimi ülkelerde ise ha­valimanlarındaki yakıt tank­larında SAF eği yapılıyor. Biz İstanbul Jet olarak SAF’ı ISO tank konteyner ile getir­dik. İthalatı yaptık ve SAF’ı mutabakatlı olduğumuz Petrol Ofisine verdik. Ve SAF anlaş­malı olduğumuz petrol dağı­tıcı şirketin Ankara’daki de­polarında koruma ediliyor. SAF’ı onlar katarak havayolla­rına ikmal edecekler.

Türkiye’de mecburi değil

Türkiye’de durum nasıl?

Türkiye’de havayollarının uçuşlarında SAF kullanımı mecburiyet şimdi olmadığı için havayollarının SAF kul­lanımı konusu kendi bağımsız programları dahilinde belirle­niyor. Biz iş birliği içinde oldu­ğumuz havayollarını SAF it­halatı konusunda bilgilendir­dik. Kuşkusuz Türkiye’de de havayolları Avrupa olduğu gi­bi karbon azaltımı ve çevreci uygulamalara paralel olarak SAF konusunda daha fazla is­tekliler.

Fakat Türkiye’de he­nüz bu türlü bir mecburilik ol­madığı için SAF kullandıkla­rı uçuşları da kendi planları doğrultusunda yapıyorlar. Biz yalnızca yakıt tedarikçisi ko­numundayız. Bizim rastgele bir havayolu şirketi ile doğru­dan bir mutabakatımız yok. An­cak sonuçta havayolları bizim müşterimiz ve biz onlara artık SAF yakıt tedariki hizmeti ve­rebilir hale geldik ve bunu çok önemsiyoruz. Bu sertifikaya sahip olarak havayollarının çevreci ve karbonsuzlaştırma siyasetlerine SAF tedarikçisi pozisyonumuzla takviye verebi­lir hale geldik.

Yatırımınız olan havaa­lanlarında SAF için özel bir kısım ayıracak mısınız?

Biz de yakın bir gelecek­te Gazipaşa yahut Dalaman gi­bi yakıt hizmeti verdiğimiz havaalanlarında SAF tedari­ki yapabilir hale gelebiliriz. Mevcut tanklardan birini SAF için ayırabiliriz yahut yeni ek bir yakıt tank tesisi üzere yön­temler kelam konusu olabilir. Bu formülle, getirdiğimiz SAF’ı direkt kendimiz, bulundu­ğumuz havaalanlarında uçak­lara ikmal edebiliriz. Sertifika sonrası devir için ikinci he­defimiz de bu olabilir.Bu ser­tifika Avrupa’da mecburi. Bu sertifikanın gayesi havacılık­ta karbon azaltımı konusun­da tüm tedarik zincirini kont­rol etmek. Havacılık yakıtı ve SAF’ ın tüm seyahati bu ser­tifika ile karbon maksatlarına uyulup uyulmadığının deneti­mi istikametinden kayıt altına alın­mış oluyor.

Bu süreçte karbon offset uygulamaları konusunda ne düşünüyorsunuz?

Aslında SAF kullanımı da­hil bütün bunlar karbon offset kapsamında yapılmaya çalışı­lan süreçler. Havayolları yak­tıkları yahut tükettikleri yakıtın karbon salınım oranını düşür­meye çalışıyor. Atmosfere sal­dıkları CO2 emisyonlarını ber­taraf edici tedbirlerle uğraşı­yorlar. Öteki ülkelerde karbon offset yolları var. Şirket ola­rak bizim şimdi karbon offset cephesinde bir aktivitemiz ol­madı. İstanbul Jet olarak kar­bon offset ticaretinde de varlık gösteren bir oyuncu olmayı he­defliyoruz.

Bu alanda da ken­dimize bir istikamet bulmaya çalışa­cağız. Zira bu da bir prosedür. SAF kullanımı yerine ben kar­bon offset i de yapıyoruz diye­bilirsiniz. Lakin karbon offset pazarı biraz karmaşık durum­da şu an prestijiyle. AB üyesi ül­keler karbon ticaretine daha fazla yer açmaya ve bu sürece öncülük etmeye çalışıyor. Ül­keden ülkeye farklılıklar oldu­ğu için karbon pazarı ve SAF konusunda tam bir senkron sağlanmış ve oyunun kuralları belirlenmiş değil şimdi.

“Bu yıl 600 ton SAF getireceğiz”

Bu yıl için belirlenmiş bir maksat var mı SAF ithalatı açısından?

Bu yıl birinci partide 300 ton getirdik, yıl bitmeden bir 300 ton daha getirmeyi planlıyoruz. Birinci bakışta az üzere görünebilir fakat her uçuşta 2 ünite SAF olacağını düşündüğünüzde bu 600 tonluk SAF hiç de azımsanacak bir sayı değil. Türkiye’de havacılık dalının karbonsuzlaştırma amacına biz de kendi çapımızda bir katkı sunmaktan ötürü sahiden memnunuz. SAF kullanım zincirinde kısmen de olsa yer almak değerli. Jet A-1 yakıt ticaretimize SAF’ı da katarak aslında daha sürdürülebilir bir havacılık dünyasına bir katkı yapmış oluyoruz.

Genel olarak 2025 için maksatlarınız konusunda neler söyleyebilirsiniz?

Bu yıl tonaj manasında 2024’e kıyasla yüzde 5’lik bir büyüme amacı koyduk. Geçen yıl 1 milyon 200 bin metreküplük bir eser satmıştık. 2025’te amacımız 1 milyon 300 bin metreküplük bir sayı olacak. Bu yıl gayelerimiz ortasında uçak yakıt ikmal aracı satın alınması da var. Geçen yıl Dalaman yatırımını hizmete aldık.

Türkiye’de yeni bir havalimanı yakıt tesisi kurma planımız bu yıl yok. Türkiye dışı yahut civar ülkelerdeki havaalanlarında yatırım fırsatlarını takip etmeyi sürdüreceğiz. İstanbul Jet olarak daha çok dış pazarlara ağırlaşmış durumdayız, hasebiyle büyümenin itici gücü yeniden dış pazarlar olacak. Portföyümüzü o maksada hakikat yönlendiriyoruz. Dış pazarlarda daha süratli büyümeyi planlıyoruz.2025 yılını havayoluyla seyahatin ve münasebetiyle yakıt tüketiminin de artacağı bir yıl olarak görüyoruz.

Rakamlar da dünyada yolcu trafiğinin artacağı istikametinde. Uzakdoğu pazarlarında ve memleketler arası uçuşlarda yolcu trafiğinde önemli artışlar bekleniyor. Avrupa’da ise pandemi sonrası tesirlerin bu yıl tümüyle ortadan kalkacağı ve havayolu şirketleri ve havalimanları dahil havacılık dünyasında gözlenen insan kaynağı eksikliğinin giderilmesi bekleniyor. Kuşkusuz insan kaynağı desteğiyle hava yollarının daha yüksek yolcu sayılarına ulaşacağı açıktır.