Türkiye’nin şubat ihracatı dondu!

Nagihan KALSIN

Türkiye’nin ihracatı şu­batta bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 1.5 azalarak yaklaşık 20 mil­yar 800 milyon dolar olarak gerçekleşti. Birinci iki aylık ihra­cat 41.9 milyar dolara, 12 aylık ihracat ise 262.7 milyar dola­ra ulaştı. En çok ihracat yapan bölümler sıralamasında oto­motiv, 3 milyar dolarla şubat ayında da liderliğini korudu. Otomotivi 2.5 milyar dolar­la kimyevi unsurlar, 1 milyar 360 milyon dolarla hazır gi­yim ve konfeksiyon izledi.

Dış ticaret açığı 8,2 milyar dolara çıktı

Ticaret Bakanı Ömer Bo­lat, yaptığı açıklamada, “Şubat ayı ihracatı 20 milyar 800 mil­yon dolar oldu. İthalat, yüzde 3.8 artış ile 28.9 milyar dolara yükseldi. Şubat ayında dış ti­caret açığı geçen yılın birebir ayı­na nazaran yüzde 20.5 oranında artış ile 8.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2024 yılının şu­bat ayında dış ticaret açığı 6.8 milyar dolar olmuştu. Bu dö­nemde ihracatın ithalatı kar­şılama oranı geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 3.9 puanlık bir azalışla yüzde 71.8 olarak gerçekleşti” dedi. ABD yöneti­minin Çin’e yönelik uyguladı­ğı ek gümrük vergisini yüz­de 10’dan yüzde 20’ye çıkarma kararı aldıktan sonra dünya ti­careti açısından önemli bir be­lirsizlik ortamı oluştuğunu ve global ticaretin seyri konu­sunda gri bir devrin başlan­gıcı olduğunu tabir eden Bolat, “Şubat ayı sıkıntı bir aydı.

Ciddi bir kar, don, buz ve karayolla­rı kapanması kelam konusu oldu lakin değerli olan takvim etki­siydi. Geçen yıl şubat ayı 29 çekmişti. Bu yıl ise 28 gün. İh­racatın geçen yılın şubat ayın­da 21 milyar 91 milyon dolar olduğunu düşündüğümüzde yaklaşık 316 milyon dolarlık bir kaybımız kelam konusu oldu. Bu da yüzde 1.5’e tekabül edi­yor” açıklamasında bulundu.

“Türkiye 4 buçuk yıldır büyüyor”

Özellikle aralık ayında sa­nayi üretimindeki artış ve ocak ayında devam etmesi yi­ne yatırımlardaki artışların sevindirici olduğunu lisana geti­ren Bolat, “Tabii ihracatımız, yatırımlar ve ana halkı sonuncu tüketimiyle bir arada ekono­mik büyümemizin motoru ol­maya devam etmektedir.

So­nuçta Türkiye pandeminin başladığı 2020 yılının ikinci ve üçüncü çeyreğinden sonra tam 18 çeyrektir üst üste eko­nomik büyümesini devam et­tirmektedir. Yani 4 buçuk yıl­dır ekonomimiz büyümekte­dir ve 2002 yılında iktidara geldiğimizde 238 milyar do­larla başladığımız gayrisafi yurt içi hasıla sayısı 2023 yı­lında birinci sefer 1 trilyon do­lar pahasını aşmıştır. 2023’ü 1 trilyon 130 milyar dolardan kaparken 2024 yılında da 1 trilyon 322 milyar dolara yük­seldi” diye konuştu.

“Ekonomide yine hızlanma eğilimi”

Ekonomideki makro gös­tergelerle ilgili çok sayıda ve­rinin TÜİK tarafından pay­laşıldığını hatırlatan Bakan Bolat, kararlılıkla uygulanan ekonomik programın olum­lu sonuçlarının alındığını be­lirterek, “Covid-19 dönemin­de de yüzde 1.9 ile dünyada en süratli büyüyen 3 ülkeden biri olan Türkiye’miz, 2024 yılın­da da yüzde 3.2 oranında eko­nomik büyüme gerçekleştir­meyi başarmıştır. Bilhassa yılın son çeyreği, dördüncü çeyrekte yüzde 3 oranındaki büyüme ekonomimizde yeni­den hızlanma eğilimini gös­termektedir” dedi.

“Faizdeki düşüşle yatırımlar hızlanacak”

4 yılda Türkiye’nin ulusal ge­lirinin 505 milyar dolar art­tığını belirten Bolat, “Biz dış ticaretten sorumlu bakan­lık olarak ayrıyeten seviniyoruz ki yüzde 3.2’lik 2024 yılı bü­yüme oranını bilhassa dış ti­caretin net mal ve hizmet ih­racatının katkısı 1.1 puan olmuştur. Yani 3.2’lik büyü­menin 1.1 puanlık katkısı diş ticaret ailesinden gelmiştir. Burada bilhassa yatırımlar­dan

büyük puanlık büyü­me gelmesi ayrıyeten sevindiri­ci ve yatırımların da artmak­ta olduğunu göstermektedir. Faiz oranlarındaki gerileme ile yatırımların tekrar daha da hızlanacağına inanıyoruz” değerlendirmesini yaptı.

“İşsizlik 2013’ten beri en düşük oranda”

Özellikle ikinci bir sevin­dirici haber de istihdam cep­hesinde geldiğini vurgulayan Bolat, kelamlarını şöyle sürdür­dü: “2024 yılını yüzde 8.7’lik ortalama ile kapattıktan sonra 2025 yılı ocak ayında bizim iş­sizlik oranımız yüzde 8.4’e ge­rilemiştir.

Bu da üst 2013’ten bu yana en düşük oranı oluş­turmaktadır. Son 21 aylık iş­sizlik oranı tek haneli rakam­da kalmaya devam etmiştir. Son bir yılda 501 bin yeni is­tihdam artışı sağlanmıştır. Toplam istihdamda 32.5 mil­yona yükselmiştir. 2002’de toplam istihdam yalnızca 20.5 milyon kişiydi. 2002’den bu yana istihdam hanemize 12 milyon kişi katıldı. Bu yüzde 50’den fazla bir artıştı.

Halbu­ki birebir devirde nüfusumuz 63 milyondan 85.8 milyona yükselmiştir. Yaklaşık üçte birlik bir artış olmuştur nüfus artışında. Yeniden dün sevindiri­ci bir sayı daha geldi. Enf­lasyon sayısı. Burada da se­viniyoruz ki sahiden yüzde 40’ın altına enflasyonu tekrar getirdik. Son 20 ayın en düşük sayısı TÜFE’de yüzde 39.05 ile sağlandı.

Burada bilhassa başta besin eserleri, alkolsüz içecekler kesimi olmak üze­re yapılan ağır kontroller ve yanlış uygulamalara karşı cezai uygulamalar neticesin­de de son 3 yılın en düşük gı­da enflasyon oranı gerçekleş­miştir. TÜFE yüzde 39.05’e gerilerken besin da yüzde 35’e gerileyen bir enflasyon bulun­maktadır. Bunları inşallah da­ha da aşağı çekeceğiz.”

En çok ihracat Almanya, ABD ve Birleşik Krallık’a

Mustafa Gültepe, geçen ay en çok ihracat yapılan ülkelerin Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya ve Irak halinde sıralandığını bildirdi. 44 ülkede yüzde 50’nin, 77 ülkede yüzde 10’un üzerinde artış kaydettiklerini belirten Gültepe, “Genel tabloda ise 104 ülkeye ihracatımızı artırdık. Ürdün, Portekiz ve Malezya’ya ihracatta en yüksek aylık kıymetlere ulaştık” dedi.

“Pazar çeşitliliğini artırmak için çalışıyoruz”

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2025’te 280 milyar dolarlık amaca ulaşabilmek için ihracatı en az yüzde 7 artırmaları gerektiğini belirtti. Gültepe, “İlk iki ayda maksadın gerisinde kalmakla birlikte asla karamsarlığa kapılmıyoruz.

Pazar çeşitliliğimizi artırmak ve katma pahalı ihracatımızı güçlendirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi. Gültepe, rekabetçilikte yaşanan sıkıntılar nedeniyle ihracatta dalgalı seyrin bu yıl da devam ettiğini söyledi. Ocak ayını yüzde 5,8 artıda kapattıklarını hatırlatan Gültepe, şubatta ise ibrenin eksiye döndüğünü lisana getirdi.

Gültepe, şunları söyledi: “Büyümede endüstrinin hissesi son dört yıldır azalıyor. 2023’te yüzde 19.3 olan bu hisse, geçen yıl yüzde 18.8’e geriledi. Net ihracat geçen yıl büyümeye 1.1 puan olumlu katkı verdi. Biz en sağlıklı büyümenin üretim ve ihracatla olduğuna inanıyoruz. Lakin yılın son çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. Bu durum, global talep dalgalanmalarına ve rekabetçilikteki gerilemeye işaret ediyor.

Sanayicimizin yatırım iştahının yüksek olmasına karşın, dış talepteki daralma ve rekabet gücündeki kayıplar ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Bu tabloyu güzel okumamız gerekiyor. 2024, ihracatımızın rekabetçilikle sınandığı bir yıl oldu. Bu sorunu aşabilirsek ihracatı tekrar büyümenin dinamosu haline getireceğimize inanıyoruz.”

İki aylık parite kaybı 808 milyon $

En çok ihracat yapan 5 vilayet İstanbul, Kocaeli, Bursa, Ankara ve İzmir formunda sıralandı. Niğde ve Erzincan, tarihlerinin en yüksek ihracat değerlerine ulaştı. TİM Başkanı Gültepe, “Rekabetçiliğimizin zayıflamasına bağlı olarak ihracata ilgi ne yazık ki azalıyor. Bu durumu ihracatımızın geleceği açısından bir risk olarak kıymetlendiriyoruz. Ünite ihracat kıymetimiz Şubat’ta 1,49 dolara yükseldi. Parite geçen ay ihracatımızı 323,9 milyon dolar negatif etkiledi. İki ayda parite kaynaklı kaybımız yaklaşık 808 milyon dolar” dedi.