İkinci el alışverişte ‘iade dolandırıcılığa’ yeni önlem önerisi: Ürün tespit belgesi

Tüketici hakları savunucuları, e-ticaret platformlarında satılan ikinci el teknoloji eserlerinin iadesi sırasında satıcıların mağdur olmaması için ‘tespit belgesi’ alınmasını öneriyor. Bunun en büyük nedeni ise dijital pazar yerleri üzerinden ikinci el eser satmak isteyen kullanıcıların son periyotta dolandırıcıların maksadı haline gelmesi.

Tüketiciyi Koruma Derneği Genel Başkanı Aziz Koçal, son devirde çevrim içi ikinci el eser alım-satım platformları hakkındaki şikayetlerde artış yaşandığına dikkati çekti ve “Bu platformlarda, birçok vatandaş dolandırıcılık ve mal kaybı üzere meselelerle karşı karşıya kalıyor. Özellikle cep telefonu üzere elektronik eserlerde birtakım alıcılar, sağlam modülleri çıkarıp eseri eksik halde iade ederek satıcıyı mağdur ediyor” dedi.

Söz konusu platformlarda satıcıların alıcılara ilişkin kimlik bilgilerine erişmede kasvet yaşadıklarını vurgulayan Koçal, “Alıcıların sırf kargo adresi görünürken, bu adreslerin de sıklıkla bir bakkal yahut iş yeri üzere yerlere ilişkin olması, alıcılara ulaşılmasını neredeyse imkansız hale getiriyor” diye konuştu.

Alıcılara ulaşılmasını neredeyse imkansız

Koçal, eserlerin iadesi için tanınan iki günlük müddetin dolandırıcılık ihtimalini artırdığını kaydederek, “Özellikle cep telefonu ve öteki elektronik aygıtlarda, kimi makus niyetli alıcıların eseri aldıktan sonra içindeki sağlam kesimleri çıkarıp, IMEI numaralarını kopyaladığı ve eseri iade ederek satıcıyı mağdur ettiği belirtiliyor. Bu süreçte, platform parayı kendi bünyesinde tutarak iade gerçekleştiğinde alıcıya geri ödeme yapıyor. Böylelikle satıcı, hem eserini eksik yahut değiştirilmiş halde geri alıyor hem de ödeme alamıyor” değerlendirmesini yaptı.

Yüz yüze yapılmayan her alışveriş risk taşıyabilir

İkinci el alışveriş platformlarda yaşanan uyuşmazlıkların Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilemediğine ve davaların hukuk mahkemelerine taşınmak zorunda kaldığına işaret eden Koçal, “Bu siteler üzerinden alışveriş yapan yahut eserlerini satışa koyan herkesin kimlik bilgileriyle kayıt olması zarurî hale getirilmeli. Satıcı ve alıcı, sorun yaşandığında site aracılığıyla birbirine ulaşabilmeli. Kolay yarar sağlama arayışında olan makûs niyetli şahıslara karşı caydırıcı düzenlemeler ivedilikle yapılmalı” sözlerini kullandı. Koçal, çevrim içi alışveriş yapmak isteyen tüketicilere ise süreçlerini mümkünse yüz yüze yapmalarını tavsiye ederek, aksi takdirde dolandırıcılık riskinin kaçınılmaz olduğunu söyledi.

Hakkınızı aramak için Tüketici Hakem Heyeti ve arabulucuya başvurabilirsiniz

Tüketici Hakları Derneği (THD) Başkanı Ergün Kılıç, dijital platformlarda satış yapan şahısların, eser özelliklerini belirlemek emeliyle yetkili servis ya da uzmandan “tespit belgesi” alabileceğini belirtti ve ekledi: “Tespit dokümanı, hasar, eksik kesim, kesim değişimi yahut esere ziyan verilerek iade edilmesi üzere durumlarda ekonomik çıkarların tazmin edilmesinde kıymet taşır” sözünü kullandı.

Kılıç, tüketicilerin haklarını korumak hedefiyle Tüketici Hakem Heyeti ve arabulucuya başvurabileceklerin altını çizerek, şunları kaydetti: “Tüketici Hakem Heyetine müracaatta mali ölçü sonları bulunmaktadır. 103,99 liraya kadar olan ziyanlar için ikamet ettiği vilayet yahut ilçede faaliyet gösteren Tüketici Hakem Heyetine başvurarak ekonomik ziyan tazmini talep edebilir. 103,99 lira üzerindeki ziyanlar için ise Tüketici Arabulucuya müracaat seçeneği bulunmaktadır. Müracaatlar, vilayet ve ilçelerde bulunan Tüketici Hakem Heyetine gidilerek yapılabileceği üzere e-devlet üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi aracılığıyla da yapılabilir.“