Tropikal meyve yetiştiriciliği yabancının radarına girdi

Mehmet Hanifi GÜLEL

İklim değişikliği Türk ta­rımında her geçen gün eser deseninin çeşitlen­mesini de beraberinde geti­riyor. Bilhassa tropikal mey­ve yetiştiricileri her geçen yıl eser desenine yenilerini ek­liyor. Bugün, tropikal meyve yetiştiriciliğinde merkez ko­numuna gelen Alanya’da üre­tim alanlarının yüzde 30’unu tropikal meyveler oluşturu­yor.

Alanya’da muz dışında son yıllarda avokado, mango, ejder meyvesi, pamelo, lychee (liçi) ve lime limon üzere 40’tan fazla eser yetiştiriliyor. Üreticiler, bilhassa Türk avokadosu ve mangonun küresel pazarda her geçen gün kendisine daha faz­la yer edinmesi ile birlikte, ya­bancı yatırımcının da rotasını Türkiye’ye çevirmesine neden olduğunu anlatıyor.

Yabancı yatırımcıların bilhassa bahçe yatırımı için kesimi radarı­na aldığını aktaran üreticiler, DÜNYA’ya yap­tıkları değerlen­dirmede Alan­ya’da üretim için büyük alan­larının azalması nedeniyle Ada­na ve Mersin’in beğenilen alanlar olarak ön plana çıktığını belir­tiyor. Batı Akdeniz’den geçen yıl 5 milyon doların üzerinde bir sayıyla kapatan tropikal meyve ihracatı, bu yıl ise 8 mil­yon doları aşması bekleniyor.

Alanya Belediyesi, ilçenin tropikal meyve potansiyeli­ni ortaya çıkarmak için, bu yıl 1-3 Kasım tarihlerinde 3. de­fa Tropikal Meyve Festiva­li düzenledi. Nitekim Alanya Belediye Başkanı Osman Ta­rık Özçelik, amaçlarının bu yıl yalnızca bir eser tanıtımı ol­madığını belirterek, “Aynı za­manda bu meyvelerin yetişti­rilmesinde emeği geçen çift­çilerimizi ve girişimcilerimizi de tanıtmayı hedef­ledik. Alanya, iklimin sunduğu verimlilikle ziraî üretimde dai­ma öne çıkmıştır. Muzdan avokadoya, mangodan ej­der meyvesine kadar birçok tropikal meyve bu topraklarda yetişiyor” dedi.

18 eserin ekonomik değeri var

Tropikal meyvelerde şu an ekonomik pahası olan 18 ürü­nün olduğunu kaydeden Alan­ya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe ise ilçede yetişen tro­pikal meyvelerin toplam üre­timin yaklaşık 30’unu oluştur­duğu bilgisini paylaştı. Üretim tartısı açısından bakıldığın­da muz ve avokadonun birinci sı­rada yer aldığını ileten Gökte­pe, muz üretiminin12 bin de­kar örtü altı, 9 bin 500 dönüm de açık alanda yapıldığını be­lirtti.

Göktepe, avokado üreti­minin 17 bin dekar, mangonun 2 bin 300 dekar, papayanın bin 300 dekar, ejder meyvesi bin 700 dekar, pepino 500 dekar ve kiwano üretimi 700 dekar­lık alanda yapıldığını söyledi. Öteki meyvelerde üretim öl­çeğinin şimdi ‘küçük’ oldu­ğunu belirten Göktepe, “Muz üretiminde an­cak kendi ken­dimize yettiği­mizden ötürü ihracatı yapıl­mıyor.

Avoka­do ihracatı Rus­ya, Ukrayna, Romanya, Ma­caristan ve Bul­garistan’a yapı­lıyor. AB ülkelerinden de talep geliyor. Yıllık üretim kapasi­temiz 2024-2025 döneminde 150 milyon adet üretim ola­cağı varsayım ediliyor. Mango ise tadı ve aromasıyla özellik­le Rusya ve Ukrayna’ya ihraç ediliyor. Papaya üretimi bu yıl 7 bin ton yapılması bekleniyor ve ihracatı Rusya ve Ukrayna başta olmak üzere AB ülkele­rine yapılıyor” dedi.

Avokado ihracatı 40 milyon adete çıktı

Avokado ihracatının 40 mil­yon adete ulaştığını kayde­den Alanya Avokado Üretici­ler Birliği Lideri Hilmi Se­vilgen, yurtdışından talebin kasım ayında başladığını mart ayına kadar ağır bir şekil­de sürdüğünü anlattı. Türki­ye’nin tropikal meyvede başka üretici ülkelerle hasat sezonu­nun farklı olduğunu hatırlata­rak, yabancı yatırımcının ilgi göstermesinin sebeplerinden birinin de bu olduğunu anlat­tı. Yabancıların radarına giren Alanya ve Gazipaşa’da ekile­cek yer kalmadığını aktaran Sevilgen, “Yatırımcılar Mer­sin, Adana Yumurtalık, Ma­navgat, Serik üzere bölgelere da­ğılmaya başladı” dedi.

Yatırıma Fas’tan bile gelen oldu

İlçede fidan ve avokado üre­timi yapan Ahmet Arslan, Fas’tan yabancı bir kümenin gel­diğini, lakin yatırım için yer bulamadıklarını söyledi. Ej­der ve muz seralarının avoka­do ve mango seralarına dönüş­meye başladığına dikkat çeken Arslan, “Sera altında avokado üretimi yağmur, dolu, rüzgar ve güneş görmediğinden dola­yı avokado çok kaliteli oluyor. Lakin yeterli avokado çeşitleri var lakin aşı gözü yasaklı olduğu için getiremiyoruz. Avokadoda Avrupa’nın talep ettiği ürünle­rin üretimi için yurt dışında­ki tiplerin getirilmesine müsaade verilmesi lazım” açıklaması­nı yaptı.

Alternatif eserlere yönelenler var

Ejder üretimi yapan Ha­kan Hatipoğlu ise yurt dışında Türkiye’nin kıymetli bir ülke iz­leniminden ötürü yabancı ya­tırımcıların talebinde yavaş­lama yaşandığını söyledi. Ha­tipoğlu, son periyotta muzu söküp alternatif tropikal mey­velere yönelenlerin olduğunu aktardı.

Almanya’da çalıştıktan son­ra Türkiye’ye dönerek 73 farklı tropikal meyve bahçesini bir Ar-Ge merkezine dönüştüren Recep Keskin ise meyvelerin neredeyse hiçbirinin yaygın ekimi yapılmayan cinsten ol­duğunu söyledi.

Tropikal meyve ihracatı 20 milyon dolara dayandı

Türkiye’deki tropikal meyve üretiminin yüzde 75’inin Batı Akdeniz’de olduğunu belirten Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Lideri Ümit Mirza Çavuşoğlu, “Bölgede hobi emelli başlayan tropikal meyve üretimi, son yıllarda ticari eser haline geldi. Ekim ayı sonu itibariyle Türkiye’den 19 milyon 873 dolar tropikal meyve ihracatı gerçekleşti.

Tropikal meyvede ihracatın yaklaşık yüzde 25’ini Batı Akdeniz gerçekleşiyor. 4 yıl evvel 1 milyon dolar üzere ihracatları konuşurken şu anda 5 milyon dolarlara geldik. İhracatımız her yıl yüzde 50 civarında artıyor. Geçen yılı 5 milyon doların üzerinde bir sayıyla kapattık, bu yılı ise yaklaşık 8 milyon dolarla kapatırız” dedi.