Gençler ‘harcamaları kısıp ev alırım’ diyor

Hamide HANGÜL

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER), ‘Konut talebini belirleyen mikro faktörler: İstanbul örneği’ başlıklı raporunu kamuoyu ile paylaştı. İstanbul’da 18-50 yaş ortası 30 bin liranın üzerinde aylık geliri olan bin 69 bireyle yaptığı araştırmaya nazaran, son iki yılda enflasyonun akabinde yükselen kiralar, konut talebini tetikledi.

İstanbul Üniversitesi İktisat ve İletişim Fakültesi akademisyenlerinin araştırma sonucuna nazaran, iştirakçilerin yüzde 80’i kiracı olmaktan mutsuz, gençlerde ise bu oran yüzde 73. Alt kırılımlarına bakıldığında ise 40-49 yaş aralığında bu oran yüzde 85’i aşarken, 30-39 yaş ortasında yüzde 81’i aştı.

Konut alamayan altına yatırım yapıyor

Araştırmaya nazaran, iştirakçilerin yüzde 81,1’i konut yatırımının mantıklı olduğunu düşünürken, konutu tercih etmeyenlerin yüzde 46’sı altını yatırım aracı olarak görüyor. “Sizin için konut sahibi olmak ne kadar önemli” sorusuna, iştirakçilerin yüzde 36’sı, “Çok önemli” cevabını verirken, bu hususta ortalama kıymet yüzde 8,18 oldu.

Araştırmada, “Ev alma hayaliniz var mı” sorusuna iştirakçilerin yüzde 55’ten fazlası beş yıldan sonra uzun vadede bu türlü bir hayalinin olduğunu, gençlerde ise bu oranın yüzde 65’ten fazla olduğu ortaya çıktı. Araştırmaya nazaran, tasarruf ederek mesken alabileceğini düşünenlerin oranı yüzde 59’u bulurken, uygun ödeme şartları taşıyan uzun vadeli kredi seçeneği ile harcamalarımdan (kıyafet, cümbüş gibi) vazgeçerim diyenlerin oranı yüzde 72’yi aştı. Bu oranın gençlerde yüzde 71,4 olduğu, 40-49 yaş aralığında yüzde 73,7, 30- 39 yaş ortasında yüzde 71,1 olduğu görüldü.

İstanbul’u terk etmek istemeyenler yüksek

İstanbul’u terk etmek istemeyenlerin oranı yüzde 83 ile yüksek düzeyde yer alırken, diğer bir kente göç etmek isteyenlerin oranı da yüzde 17’de kaldı. Kelam konusu göçün esas nedenleri ortasında, hayatın sıkıntı olması (trafik), pahalılık, yüksek kiraların birinci üçte yer aldığı, sarsıntı kaygısının ise beşinci sırada geldiği ortaya çıktı. Araştırma sonuçlarına nazaran, tüm yaş kümelerinde en çok “Altın birikimleriyle konut yatırımını içeren finansman modelleri ne muhtaçlık olduğu” vurgulandı.

“Dar gelirliler için, TOKİ ile özel sektör iş birliği şart”

Raporu değerlendiren KONUTDER Başkanı Ramadan Kumova, kira artışlarına dikkat çekerek, “Enflasyon ortamında beşerler kira ödeyemez hale gelince konut sahibi olma isteğinin arttığını görüyoruz” dedi. Kumova, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Sanki bütün yükü TOKİ yüklenmiş üzere. Bu, TOKİ’ye de haksızlık. Bu noktada tıpkı Emlak Konut modelindeki üzere dar gelirliler için farklı metotlar geliştirilmeli. Mesela, İstanbul’da kat karşılığı oranı yüzde 50. Meğer arsa maliyeti geliştirici için yüzde 10 olmalı. TOKİ araziyi geliştirsin, ihaleye çıksın. Satış fiyatını TOKİ belirlesin, kârını da dahil etsin. Proje geliştiriciler de ihaleye girsin ve biz bu gelir kümelerine daha fazla konut üretebilelim.” Kumova, ayrıyeten kiralık konut gereksiniminin karşılanması için faizlerin yüzde 2’lere gelmesi gerektiğini belirtti.

Z nesli ‘ters köşe’ yaptı

KONUTDER Başkanı Ramadan Kumova, pandeminin harcama alışkanlıklarını değiştirdiğine işaret ederek, “Pandemiden sonra beşerler harcamaya yüklendi, ‘nasıl olsa konut alamıyoruz’ dedi. Gençler, bari hiç olmazsa paramızı harcayalım, bir daha mı geleceğiz dünyaya yiyelim içelim istikametinde bir algı vardı. Biz de bu algının bir şeklide yanlışsız olduğunu gözlemliyorduk. Gençlerin ‘bir konut alayım kendimi inançta hissedeyim’in dışında yaşadığını düşünüyorduk. Ancak burada bir aksi köşe geldi. Gençler bilhassa konut sahibi olmak istiyor.”