Gıda arzı ve enflasyonu ‘hibe’ formülü ile çözülecek

Ferit PARLAK

Gıda arzını olumsuz et­kileyen maliyet sorun­ları ve katılaşan besin enflasyonu için atılabilecek adımlar İktisat Koordinas­yon Kurulu’nun ana tartışma konusuyken; kırsal alanlarda gelir seviyesinin yükseltilmesi, ziraî üretim ve tarıma da­yalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için aile işletmeci­liği faaliyetlerine ve mikro, kü­çük ve orta ölçekli işletmelere yeni dayanaklar geliyor.

Bu amaçla kırsal alanda al­ternatif gelir kaynakları oluş­turulacak, kırsal ekonomik altyapı güçlendirilecek, ta­rımsal faaliyetler için gelişti­rilen yeni teknolojilerin üreti­ciler tarafından kullanımı yay­gınlaştırılacak, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalışma­larının etkinlikler artırılacak ve kırsal toplumda mahallî kal­kınma kapasitesinin oluştu­rulmasına katkı sağlanması için yeni teknoloji içeren yatı­rımlar desteklenecek.

Üretici örgütleri ile bayanlar ve genç teşebbüsçüler öncelik­li olmak üzere gerçek ve hükmî şahısların tarıma dayalı ekono­mik ve kırsal ekonomik altyapı faaliyetlerine yönelik yatırım­ları için yapılacak hibe ödeme­lerine ait “yol haritası” ni­teliğinde hazırlanan Bildiri ise Resmi Gazete’de yayımlana­rak yürürlüğe girdi.

İşleme, paketleme makine hibe kapsamında

Tebliğe nazaran tarıma daya­lı ekonomik yatırım konula­rında mikro, küçük ve orta öl­çekli işletmeler için; Ziraî eserlerin işlenmesi, paket­lenmesi ve depolanmasına yö­nelik yatırımlar hibe takviyesi alabilecek.

Tıbbi ve aromatik bitkile­re yönelik yatırımlar, bitkisel eserlere yönelik yatırımlar, hayvansal eserlere yönelik yatırımlar, çelik silo konusuna yönelik yatırımlar, soğuk hava deposu konusuna yönelik ya­tırımlar da hibe dayanağı kapsa­mında değerlendirilecek

Tarımsal üretime yönelik sabit yatırım mevzularında ise kapalı ortamda bitkisel üreti­me yönelik yatırımlar, büyük­baş hayvan yetiştiriciliğine yönelik yatırımlar, küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine yöne­lik yatırımlar, kanatlı hayvan yetiştiriciliğine yönelik yatı­rımlar, kültür mantarı üreti­mine yönelik yatırımlar, bü­yükbaş, küçükbaş ve kanatlı hayvan kesimhanelerine yö­nelik yatırımlar da hibe des­teklerinden faydalanabilecek.

Şehirlerin önceliği dikkate alınacak

Su eserleri yetiştiriciliği­ne yönelik yatırım bahisleri ise hibe programında önceliklen­dirilecek. Denizlerde yetişti­ricilik, iç sularda yetiştiricilik, tarıma dayalı ihtisas organi­ze sanayi bölgelerinde yetişti­ricilik de hibe dayanağı kapsa­mında pahalandırılacak.

Hayvansal ve bitkisel orijin­li gübre işlenmesi, paketlen­mesi ve depolanmasına yöne­lik yatırımlar da dayanak kapsa­mına alındı.

81 vilayette; belirlenen yatırım mevzularından tümü yahut bir kısmı, vilayetlerin sektörel öncelik­lerine ve üretim planlamasına nazaran Tarım ve Orman Bakanlı­ğı’nca belirlenerek uygulama rehberi ile müracaat öncesinde ilan edilecek ve hibe takviyesi kapsamında müracaatlar alına­cak. kabul edilir.

Tarımsal üretim planlama­sı kapsamında yer alan vilayetlerde, ziraî üretim planlamasın­da belirtilen eserlerde sunu­lan projeler artı puan verile­rek öncelikli hibe kapsamına alınacak.

OSB’lerdeki üreticilere ayrıcalık

Büyükbaş hayvan yetiştiri­ciliği konusunda, yatırım ye­rinin tarıma dayalı ihtisas or­ganize sanayi bölgesinde yer alması halinde tüm yatırım niteliklerinde yapılacak baş­vurulara öncelikli karşılık veri­lecek. Su eserleri yetiştirici­liğine yönelik yatırım konu­larında yapılacak müracaatlar hariç yatırım yeri yalnızca tarı­ma dayalı ihtisas organize sa­nayi bölgesi yahut kırsal alanda ise müracaat yapabilecek.

Kapalı ortamda bitkisel üre­tim, bitkisel eserlere yöne­lik yatırımlar, büyükbaş hay­van yetiştiriciliği ve hayvansal eserlere yönelik yatırımlarda, kıymetlendirme sonucunda uy­gun kabul edilen başvurular­da, aldığı puana bakılmaksızın öncelikle, yatırım yeri tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesinde bulunan projelere verilecek.

İthal eserleri işlemeye hibe yok

Kabuk kırılma sürecine ta­bi tutulmuş sert kabuklu mey­veler hariç, ziraî eserlerin işlenmesi kapsamında, öteki bir yatırım tesisinde birinci işle­mesi yapılan mamul eserin ikincil işlenmesine ve paket­lenmesine yönelik yatırım teklifleri ile yurt dışında üre­timi yapılan eserlerin işlen­mesine ve paketlenmesine yö­nelik yatırımlar hibe dayanağı kapsamında değerlendirilme­yecek.

Un, yem ve kütlü pa­muk konusunda yalnızca kapa­site artırımı ile teknoloji yeni­leme ve/veya modernizasyon niteliğindeki müracaatlar hibe takviyesi kapsamında değerlen­dirilecek. Lakin, sarsıntılar nedeniyle ziyan gören ve afet bölgesi ilan edilen vilayetlerde un ve yem konusunda tüm nite­liklerde yapılacak müracaatlar da hibeden faydalanacak. Çay ve fındıkta da yalnızca yaş çay ve fındık üretiminin yapıldığı vilayetlerdeki müracaatlar kabul edi­lecek.

Girişimci tek müracaat yapabilecek

Yatırımcılar, ülke genelinde yalnızca bir adet proje başvuru­sunda bulunabilecek. Tarım­sal emelli örgütlerin hukukî kişi olarak proje müracaatında bu­lunmaları, ortaklarının hükmî kişi yahut ferdi olarak fark­lı yatırım mevzularında başvu­ru yapmasını engellemeyecek.

Bakanlığın vermiş olduğu ya­tırım bazlı rastgele bir hibe dayanağından yararlanmış yatı­rımcılardan/tesislerden izle­me mühletinin bir yılını tamam­lamış olanlar; kapasite artırı­mı ile teknoloji yenileme ve/ yahut modernizasyon niteli­ğinde proje müracaatında bu­lunabilecek. Kiralanmış bir mülk üzerinde yapılacak yatı­rımlar da uygun yatırım ola­rak kabul edilecek ve kirala­ma müddetinin, müracaat müddeti içerisinde başlamak üzere en az yedi yılı kapsaması ve yatı­rımcının hibe mukavelesi im­zalanması etabında noter onaylı kira mukavelesini ibraz edilmesi istenecek.

Mevcut kapalı ortamda bitkisel üretim tesislerinde ve ziraî amaç­lı örgütlerin sulama hizmet­lerinin gerektirdiği elektrik gücünü temin etmek amaç­lı yenilenebilir güç üretim tesisi bahisli müracaatlar, gü­neş gücü panelleri, mülki­yeti yahut kullanım hakkı baş­vuru sahibine ilişkin olmak üzere yatırım yerine bitişik birden fazla parselde yer alabilecek. Bu durumda güç nakil çizgisi yatırımcı tarafından birebir kat­kı olarak karşılanacak.

Hibe verilmeyecek durumlar

Serbest Bölgeler Kanununa nazaran kurulmuş özgür bölge­lerde yapılacak yatırımlar için müracaat kabul edilmeyecek. Tesisin birden fazla kısma ayrılarak her kısım için başka ayrı müracaat yapılması duru­munda hiçbir müracaat değer­lendirilmeyecek. Büyük bir projenin bölümler/üniteler halinde yapılmasına yöne­lik olarak hazırlanan projeler­de hiçbir müracaat hibe dayanağı kapsamında değerlendirilme­yecek.

Hibelerde üst limit 20 milyon lira

Tarıma dayalı yatırımlarda hibe alacak proje meblağı; yeni tesis niteliğindeki müracaatlarda 20 milyon lira, kısmen yapılmış yatırımların tamamlanması niteliğindeki müracaatlarda 18 milyon lira, kapasite artırımı, teknoloji yenileme ve/veya modernizasyon niteliğindeki müracaatlarda 16 milyon lirayı geçemeyecek. Hibeye temel proje meblağı alt limiti ise 8 milyon lira olarak belirlendi. Bu limitin altındaki müracaatlar kabul edilmeyecek. Kırsal ekonomik altyapı yatırım hususlarında hibeye temel proje fiyatı ise 8 milyon lirayı aşmayacak. Alt limit ise 100 bin lira olarak belirlendi. Müracaatların kabul edilmesi halinde; hibeye temel proje fiyatının yüzde 50’sine hibe yoluyla takviye verilecek. Yatırımcılar hibeye temel proje meblağının yüzde 50’si oranındaki katkı hissesini, birebir katkıyı ve toplam fiyata ilişkin Katma Paha Vergisi’nin tamamını kendi öz kaynaklarından karşılayacak.

Başvuru kaideleri hafifletildi

Hibe için gerçek ve hukuksal bireyler tarafından müracaat yapılabilecek. Hibe desteklemelerinden, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kaynaklarından finansman sağlayan yahut teması olan gerçek yahut hukuksal bireyler yararlanamayacak. Müracaat sahiplerinden, müracaat kademesinde idari ve mali açıdan kamudan bağımsız olduklarına dair taahhütname istenecek. Kamu misyonu yürütenler, devlet memurları, kamu emekçileri yahut devlet üniversitelerinde misyonlu öğretim vazifelileri hibe takviyesinden faydalanamayacak.