Enflasyon muhasebesinde ‘yıl sonu kalkacak’ beklentisi
Şirketlerin kârlarını yuttuğu gerekçesiyle iş dünyası tarafından eleştirilen enflasyon muhasebesi düzeltmesine ait işletmeleri rahatlatacak bir adım atıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan 582 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Bildirisi ile mükelleflerin, bu yıla ait hesap periyodunun birinci, ikinci ve üçüncü süreksiz vergi devirleri sonunda enflasyon düzeltmesi yapmasına gerek olmayacak.
Karar, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bildiriyle, mükelleflerin enflasyon düzeltmesi sürecine ait düzenleme yapıldı. İlgili kanun gereği, süreksiz vergi devirleri dahil, öngörülen koşulların oluştuğu periyotlarda çıkarlarını bilanço temeline nazaran tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince enflasyon düzeltmesi yapılması zarurî bulunuyor.
Bakanlığın bu bahiste düzenleme yapma yetkisi bulunuyor. Yeni bildirim ile bakanlık, kelam konusu yetkisini kullanarak, kuralların gerçekleşmesi halinde 2025 hesap devrinin birinci, ikinci ve üçüncü süreksiz vergi devirleri sonunda kapsam dahilindeki mükelleflerce enflasyon düzeltmesi yapılmamasını sağladı. Enflasyon düzeltmesi yapılmayacak devirlere ait verilecek süreksiz gelir/kurumlar vergisi beyannamelerinin ekine bilanço da eklenmeyecek. Kararı, iş dünyasının gereksinimine hassas bir yaklaşım olarak kıymetlendiren İş dünyası temsilcileri, “2025 yılı sonunda enflasyon düzeltmesi büsbütün kaldırılabilir” öngörüsünde bulundu.
İş dünyasının gereksinimine hassas bir yaklaşım
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, kararı olumlu olarak değerlendirdiklerini söz etti. Toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda Avdagiç, şu açıklamalarda bulundu: “Hazine ve Maliye Bakanlığı, değerli bir Vergi Usul Kanunu bildirimi yayınladı. Mükelleflerin, 2025 yılına ait hesap periyodunun birinci, ikinci ve üçüncü “geçici vergi devirleri sonunda”, “enflasyon düzeltmesi” yapmasına gerek olmayacak. Enflasyon düzeltmesi yapılmayacak devirlere ait verilecek süreksiz gelir/kurumlar vergisi beyannamelerinin ekine bilanço da eklenmeyecek. İş dünyasının gereksinimlerine hassaslıkla yaklaşan Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ve Gelir Yönetimi Lideri Sayın Bekir Bayrakdar’a teşekkür ederiz.”
Vergi toplamak için ertelenmiş olabilir
DÜNYA Gazatesi müellifi, vergi uzmanı Av. Zeki Gündüz, şu değerlendirmelerde bulundu: “İş dünyasını ikiye ayırmak lazım. Bir kısım mükellefler enflasyon düzeltmesi nedeniyle az, bir kısmı çok vergi ödüyorlar. Az vergi ödeyenler enflasyon muhasebesi düzeltmesinden mutluydu. Çok ödeyenler ise değildi.
Az vergi ödeyenler kimdi? Bilançoları kuvvetli olanlardı. Borçlanmaktan çok yatırımlarını kendi öz kaynaklarıyla yapanlar, daha az az vergi öder durumdaydı. Fakat yatırımlarını borçla finansa edenler ki çoğunluk onlardaydı, burada vergi öder konuma geliyor durumdaydı. Genel resme baktığımızda öteden beri Kurumlar Vergisinin çok az bir şirket tarafından ödendiğini görürüz. Kurumlar vergisi ödeyen şirketlerin değerli bir kısmı enflasyon düzeltmesi nedeniyle vergi ödeyemez hale geldiği için bu enflasyon düzeltmesi uygulamasıyla Maliye’nin, Kurumlar Vergisinden beklediği geliri elde edemeyeceğini düşünüyorum.
Şirketlerin isteklerinden çok vergi toplama fikriyle bu ertelemenin yapılmış olması kuvvetle olası. Büyük ihtimalle 2025 yılı sonunda da enflasyon düzeltmesi kaldırılabilir. Şayet kaldırılmazsa en azından süreksiz vergi periyotlarında aldığı vergiyi iade ederek, faizsiz kredi kullanmış üzere olacak. İşin teknik zorluğundan ötürü şirketlerin muhasebe kısımlarıyla mali müşavirler de süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesi yapıyor olmayı şikayet ediyorlar, en azından yılda bir sefer ‘Kurumlar Vergisi beyan periyodunda yapılsın’ diyorlardı. Bu manada onların da isteği bir bakıma yerine gelmiş oldu.”
Küçük işletmelere ek vergi çıkartır
Türkiye Hür Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Lideri Emre Kartaloğlu: “Meslek topluluğu olarak uzun müddettir uğraş verdiğimiz bir talebimizdi. Bu manada 2025 yılının süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesinin kaldırılmasını son derece yerinde ve kıymetli bir karar olarak kıymetlendiriyoruz.
Bunun yanı sıra 2024 yılının süreksiz vergi devirlerinde 2023 yılı cirosu 50 milyon TL’nin altında olan mükellefler enflasyon düzeltmesi yapmadılar. Lakin yıllık beyannamelerinde bu mükellefler de enflasyon düzeltmesi u ygulayacaklar. Bilhassa, özkaynak yapısı güçsüz olan küçük işletmeler için ek vergi çıkaracaktır. Bu durum da vergi adaletini zedeleyici tesir yapacaktır. Bu nedenle 2024 yılının süreksiz vergi periyotlarında enflasyon düzeltmesi yapmayan küçük mükelleflerin yılsonu itibariyle de bu uygulamadan muaf tutulmaları gerekir. Bunun için yasal düzenlemeye muhtaçlık vardır.”
Altın ve gümüş alım satımı yapanlar kapsam dışı
Öte yandan, daima olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imaliyle uğraşan mükelleflerin kurallara bakılmaksızın (her süreksiz vergi devri sonu itibarıyla) enflasyon düzeltmesi yapma zorunlulukları bulunuyor. Bu nedenle kelam konusu mükellefler 2025 hesap devrinin birinci, ikinci ve üçüncü süreksiz vergi devirleri dahil enflasyon düzeltmesi yapmaya devam edecek. Düzenleme, 2024 hesap periyodu sonuna ilişkin bilançoların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasını kapsamıyor. Kapsam dahilindeki tüm mükellefler tarafından 2024 hesap devri sonuna ilişkin bilançolar için enflasyon düzeltmesi gerekiyor.
