Elektik talebinin lokomotifi gelişmekte olan ülkeler!
Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) Elektrik 2025 raporunda yer alan datalara nazaran, dünya genelinde elektrik tüketimi son yılların en süratli artışını kaydetti.
Bu artıın 2027’ye kadar yıllık yaklaşık yüzde 4 büyümesi ve kelam konusu artıın yüzde 85’inin gelişmekte olan ülkelerdeki elektrik kullanımından ötürü olacağı varsayım ediliyor.
Japonya’nın elektrik tüketiminden daha fazla…
Küresel elektrik talebindeki büyümenin 2027’ye kadar her yıl Japonya’nın yıllık elektrik tüketiminden daha fazla ölçüye muadil olacağı öngörülüyor.
Bu artışın en önemli nedenleri ortasında sanayi üretiminde elektriğin daha ağır kullanımı, klima talebindeki yükseliş, ulaşım dalının öncülüğünde hızlanan elektrifikasyon ve data merkezlerinin süratli yaygınlaşması yer alıyor.
Yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerden kaynaklı
Önümüzdeki 3 yılda global elektrik talebindeki ek artışın büyük kısmı, toplam talep büyümesinin yüzde 85’ini oluşturan yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerden kaynaklanacak.
Bu eğilim, bilhassa Çin’de bariz biçimde hissediliyor. 2020’den bu yana elektrik talebi, ülkenin genel ekonomik büyümesinden daha süratli artıyor. Çin’in elektrik tüketimi 2024’te yüzde 7 yükselirken, 2027’ye kadar yıllık ortalama yüzde 6 büyüyeceği hesaplanıyor.
ABD’de elektrik talebinde güçlü bir artış bekleniyor
Çin’deki talep artışına kısmen sanayi kesimi öncülük ederken, klâsik güç ağır kesimlerin yanı sıra süratle büyüyen elektrik ağır üretim faaliyetleri de bu süreçte kıymetli rol oynadı. Güneş panelleri, bataryalar, elektrikli araçlar ve ilgili materyallerin üretimi talebi artıran ögeler ortasında yer alırken, klima kullanımı, elektrikli araçların yaygınlaşması, bilgi merkezleri ve 5G ağları da büyümeye katkı sağladı.
ABD’de elektrik talebinde güçlü bir artış beklenirken, gelecek 3 yılda ülke genelinde Kaliforniya’nın mevcut elektrik tüketimine muadil ölçünün sisteme ekleneceği öngörülüyor.
AB’de daha hudutlu bir talep artışı görülebilir
AB’de ise talep artışının daha hudutlu olacağı iddia ediliyor. Güç krizinin tesiriyle 2022 ve 2023’te yaşanan keskin düşüşlerin akabinde talebin lakin 2027’de 2021 düzeylerine ulaşması iddia ediliyor.
Rapora nazaran, bilhassa yenilenebilir güç ve nükleer üzere düşük emisyonlu güç kaynaklarındaki büyümenin, global elektrik talebindeki artışı 3 yıl boyunca karşılamaya yeteceği öngörülüyor.
Özellikle, güneş gücü üretiminin 2027’ye kadar global elektrik talebindeki büyümenin yaklaşık yarısını karşılayacağı öngörülüyor. Bu büyüme, maliyet düşüşleri ve siyaset takviyesiyle desteklenecek.
Yıllık elektrik üretiminde güneş gücünün payı
Geçen yıl, AB’de güneş gücü üretimi, kömürden daha fazla olurken, güneş gücünün elektrik karışımındaki hissesi yüzde 10’u aştı.
Çin, ABD ve Hindistan’da da 2027’ye kadar güneş gücünün yıllık elektrik üretimindeki hissesinin yüzde 10’a ulaşması bekleniyor. Birebir vakitte, nükleer güç güçlü bir geri dönüş yapıyor ve 2025’ten itibaren elektrik üretiminin, bu devirde her yıl yeni tepelere ulaşacağı öngörülüyor. Kelam konusu eğilimler sonucunda, global elektrik üretiminden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının, 2024’te yaklaşık yüzde 1 artış göstermesinin akabinde önümüzdeki yıllarda duraklama noktasına gelmesi bekleniyor.
Elektrik sistemlerinin karşılaştığı büyük zorluklar
Geçen yıl elektrik sistemlerinin karşılaştığı birtakım büyük zorlukların da incelendiği raporda, ABD’deki fırtınalar, Atlantik’teki kasırgalar, Brezilya ve Avustralya’da çok hava şartlarının neden olduğu elektrik kesintileri ve Ekvador, Kolombiya ve Meksika’da hidroelektrik enerjiyi azaltan kuraklıklara değiniliyor.
IEA Güç Piyasaları ve Güvenliği Yöneticisi Keisuke Sadamori, rapora ait değerlendirmesinde, global elektrik talebindeki hızlanmanın, dünya genelindeki güç sistemlerinde yaşanan değişiklikleri ve yeni bir “Elektrik Çağı”na yaklaşıldığını gösterdiği aktardı.
Söz konusu durumun, hükümetler için inançlı, uygun fiyatlı ve sürdürülebilir elektrik arzını sağlama konusunda zorluklar da ortaya çıkardığına değinen Sadamori, “Gelişmekte olan ve kalkınmakta olan iktisatların, önümüzdeki yıllarda global elektrik talebindeki büyümenin büyük bir kısmını yönlendirmesi beklenirken, gelişmiş ekonomilerde de görece bir duraklama periyodunun akabinde tüketimin artması öngörülüyor. Siyaset yapıcılarının bu değişen dinamiklere dikkat etmeleri gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
