TÜSİAD Başkanı Orhan Turan: Enflasyonla mücadelenin hızlanması gerekiyor

Recep ERÇİN

TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras, “2025 yılı politik belirsizliklerin yanı sıra dünya ticaretinde güç ve teknoloji­nin yarattığı verimlilik farkları ve artan korumacılık nedeniy­le yükselen gümrük duvarla­rının öne çıktığı bir yıl olacak. Akılcı siyasetler üretebilirsek değerli ekonomik fırsatlar ya­kalayabiliriz” bildirisi verdi.

TÜSİAD’ın olağan genel ku­rulunda konuşan Ömer Aras, “Milliyetçi, muhafazacı ve po­pülist siyasetler giderek daha fazla takviye bulmaya başladı. Global düzlemde enflasyon­la uğraşta gösterilen ba­şarılı performans, ekonomik büyümede ve gelir dağılımın­da gösterilemedi. Avrupa ve Çin üzere büyük ekonomilerdeki farklı yapısal sıkıntılar önemli bir yavaşlamaya neden oldu. Ame­rika’da enflasyon denetim altı­na alınsa da gelir dağılımı bo­zulmaya devam etti” dedi.

Fiziksel, ekonomik ve teknolojik savaşlar…

Fosil yakıt üretimi artar­ken talebin düştüğünü ve ye­nilenebilir güç kaynakları­na yönelimin arttığına işaret eden Aras, “Bu değişim, küre­sel güç istikrarlarını de önemli şe­kilde etkileyecek. Gerekli ön­lemleri almamız halinde net güç ithalatçısı olan ülkemi­zin dış açığına olumlu katkı ya­pacak. Güç dönüşümü yanı sıra dünyada büyük bir yapay zekâ yarışı var. Kısa mühlet evvel Çin’den çıkan bir uygulamanın Amerikan şirketlerinde tril­yon dolarlık bedel kayıplarına yol açtığını gördük. Bu yarışın da global güç paylaşımında büyük tesirleri olacak. 2024’te dünyada fizikî, ekonomik ve teknolojik savaşlar nedeniyle tedarik zincirlerinde değerli değişiklikler oldu. Ucuzluk ye­rine itimat ön plana çıktı. Ko­rumacılık artış trendine girdi. Avrupa başta olmak üzere tüm coğrafyalarda ‘verimlilik arttı­rarak rekabetçi olmak’ maksadı küresel norm haline geldi” ifa­delerini kullandı.

“Kamu da eşit seviyede kemer sıkmalı”

Türkiye iktisadına iliş­kin değerlendirmeler yapan Ömer Aras, iktisat yöneti­minin uyguladığı programın 2024 yılında olumlu sonuçlar vermeye başladığını lisana getir­di. Aras; “Enflasyon beklenen süratte olmasa da geriliyor, ca­ri açık sürdürülebilir seviye­lerde, Merkez Bankası rezerv­leri güçleniyor, CDS ülke risk primi düşüyor. Milletlerarası derecelendirme şirketleri de bu olumlu gelişimi görüp ülke kredi notumuzu yükseltti. An­cak direkt yabancı serma­ye girişleri sonlu. Yatırımcı­lar için itimat ortamını şimdi oluşturamadık.

Enflasyonla uğraş kararlılığı 2025 yı­lında da devam etmeli” diyerek kamunun tasarruf konusun­da gereğince adım atmadığını öne süren şu sözleri kullandı: “Kamunun da özel bölüm şir­ketleri ve vatandaşlarımız gi­bi eşit seviyede kemer sıkma­sı kaide. Enflasyonla gayret için 2025 yılında kamuda ya­pılacak tasarrufun daha aktif olmasını bekliyoruz. Devletin bütçe disiplinine uyması, ka­mu harcamalarını denetim et­mesi ve kamuda tasarrufu art­tırması kaide. Ayrıyeten vergi gelir­lerinin arttırılması için kayıt dışı ile önemli biçimde uğraş edilmesi gerekiyor.”

Patronlar Kulübü neden doz yükseltti?

TÜSİAD’ın olağan genel şura toplantısı, sert iletiler içeren konuşmalara sahne oldu.

Hem Ömer Aras’ın hem Orhan Turan’ın bildirileri üyeler tarafından desteklenirken, “Söylenenlerin hepsi hakikat ancak biraz dozu yüksek” biçiminde yorumlandı. Son yıllarda tenkitlerini daha düşük tonda lisana getirmeye başlayan TÜSİAD’daki bu doz artışının sebebi neydi? Geçen aylarda Ankara’da yapılan Yüksek İstişare Kurulu toplantısının kapalı oturumunda birtakım üyelerin; yöneticileri, ülke sorunları konusunda gereğince sert tabirlerle iletiler vermemekle eleştirmesinin akabinde, bu genel şurada ton yükseltildi. İktisat ve hukuka ait bildirilerin sert bir lisanla tabir edilmesini yanlışsız bulan üyelerden kimileri, siyasi mevzulara değinilmesini ise ‘bizim işimiz değil’ formunda eleştirdi. Toplantıya katılan TÜSİAD üyeleri ile yaptığımız birebir sohbetlerdeki genel izlenimim “ülkedeki gergin ortamın iktisada dair beklentilerin çıpalanmasını zorlaştırdığı” biçiminde oldu.

TÜSİAD Yüksek İstışare Konseyi Başkanı Ömer Aras: “Genç nesilleri öteki ülkelere kaptırmamalıyız”

TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Ömer Aras’ın mesajları şöyle oldu:

-İhracatçılarımızın pazarlarını kaybetmemelerine azami ihtimam göstermeliyiz.

-Faizlerin 2025’te enflasyonla çabaya uygun olarak denetimli halde düşeceğini varsayım ediyoruz.

-Emeklilere yapılan artırımın, hayat pahalılığını telafi edemediği ortadadır.

-Serbest piyasa şartları işlemeli, kamu ihaleleri, kontroller, kayıt dışı ile çaba, krediye erişim üzere hususlarda adil yaklaşım sergilenmelidir.

-İyi yetiştirdiğimiz genç jenerasyonları öteki ülkelere kaptırmamalıyız.

-Gençlerin okul dışında, hafta sonlarında, yaz tatillerinde kendilerini dünyadaki yaşıtları ile rekabet edebilecek biçimde geliştirmesi için imkanlar yaratılması gerekiyor.

-Eğitim sistemini; siyasetin, siyasi partilerle ilişkilendirilen yapıların ve tarikatların tesir alanının dışına taşımalıyız.

-Bu ölümlerin (Kartalkaya, Erzincan, Soma) ana nedeni; sistem bozukluğudur, maliyeti güvenliğin önüne koyan iş sahipleri, hak etmediği koltuğa oturan özel kesim iş insanları ve kamu yöneticileridir.

-Bu olaylarda (İBB, teğmenler, gazeteciler, Ayşe Barım, Ümit Özdağ, belediyelere kayyım) kabahat vardır, yoktur diyemeyiz. Lakin çok kısa müddette art geriye gelen bu olayların toplumda kaygı yarattığını ve itimadı sarstığını söyleyebiliriz.

TÜSİAD Yönetım Kurulu Lideri Orhan Turan: “Sanayici çok zorlanıyor ithalatın cazibesi artıyor”

TÜSİAD Yönetim Kurulu Lideri Orhan Turan’ın genel heyetteki konuşmasında dikkate çeken bildiriler şöyle:

-Sayın Bakan Mehmet Şimşek’in ekonomi programına takviye veriyorsak da iktisatta her şeyin yolunda olduğunu söyleyemeyiz.

-Enflasyonla uğraşın hızlanması gerekiyor. Artık daha süratli sonuç almalıyız. Yoksa gerilim birikiyor.

-Enflasyonla gayretin maliyetine katlanmak zorlaşıyor, hem teşebbüsçüler için hem çalışanlar için.

-Sanayici çok zorlanıyor. İhracatçı kan ağlıyor. İthalatın cazibesi artıyor.

-Başka ülkelerde hammaddeyi daha ucuza alan, krediye daha ucuza erişen, güç ve personellik maliyetinin toplam maliyetler içindeki hissesi daha düşük olan rakiplerimizle biz nasıl rekabet edebiliriz?

-Bugün, işimizi nasıl devam ettireceğiz? Devam ettiremezsek çalışanlarımız ne olacak?

-Hem endüstrici mutsuz hem çalışanlar. Hem büyük işletmeler zorlanıyor hem KOBİ’ler.

-Özdemir Asaf, “Her şeyi vakte bıraktık, vaktimiz var mı bilmeden…” demişti. Artık vaktimizin kalmadığını biliyoruz.

-Dünyada büyük bir değişim yaşanıyorken, önümüzde bir sıçrama fırsatı olduğunu görüyoruz. Dünyadaki değişimi yakalayamıyoruz.

-Yolsuzluk, dolandırıcılık, karaborsa haberlerinin gerisi arkası kesilmiyor. Kabahat işlemek hedefiyle örgüt kurmak, galiba artık şirket kurmaktan daha kolay.

-Kamuoyu vicdanında hata ve ceza ortasında orantısızlık kanaati oluşuyor.

-Yeni yasal düzenlemeler ile kamu görevlilerinin Devlet Denetleme Kurulu tarafından misyondan alınması ve TMSF’nin şirketlere kayyum olarak atanması mümkün oluyor.

-Hukukun üstünlüğünü, çabucak ve tam olarak tesis etmeden; ne iktisatta ne toplumda ne iç, ne de dış siyasetteki meseleler çözülebilir.