Yazılım ve tarım ürünlerinin yerli malı kabul edilmesine yönelik şartlar açıklandı

Yazılım eserleri için yerli malı evrakı verilmesinin kaideleri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yarafından hazırlanan yeni ‘Yerli Malı Tebliği’ ile Resmi Gazete’de yayımlandı.

Yerli malı dokümanı almak için başvurusu yapılan eserin yerli malı olduğunun belirlenmesi ve belgelendirilmesine ait metot ve asılları belirleyen bildiri, idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malına ait başka düzenlemelerini kapsıyor.

Yerli katkı oranı

Eski bildiri sanayi eserlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan koşulları düzenlerken yeni bildiriyle uygulamaya yazılım eserleri de dahil edildi. Buna nazaran, yazılım eserinin yerli malı sayılabilmesi için yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekecek. Kelam konusu eser için Bakanlğın verdiği Teknolojik Eser Dokümanı sahipliği zorunlu olacak.

Sanayi eserlerini oluşturan girdiler için “zorunlu yerli girdi listesine” nazaran yerlilik koşulu aranacak. Girdinin müracaat sahibi üretici tarafından üretilmesi durumunda yerli malı evrakı aranmamakla birlikte en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olması, diğer bir üreticiden temin edilmesi durumunda ise bu girdinin yerli malı evrakının olması gerekecek.

Gıda, tarım ve hayvanlık eserleri için yerli malı şartları

Gıda, tarım ve hayvanlık eserleri için yerli malı koşullarına ait de düzenleme yapıldı. Bu kapsamda Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı’nca belgelendirilen üreticilerce üretilen eserler yerli malı sayılacak.

Orman Genel Müdürlüğü’ne bağlı orman fidanlıklarında ve gerçek yahut hukukî şahıslar tarafından işletilen özel fidanlıklarda, üretimi ve satışı gerçekleştirilen tohumlukların, yetkili ünite tarafından kaydının tutulması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekecek. Hayvansal eserlerin, Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemlerine kayıtlı olan ve Türkiye’de doğan yahut yetiştirilen canlı hayvanlar ve bu hayvanlardan elde edilen eserler yerli malı olarak kabul edilecek.

Ürünün büsbütün Türkiye’de üretilmesi, yetiştirilmesi, elde edilmesi yahut üretim sürecinin değerli etaplarının ve ekonomik taraftan gerekli görülen en son asıllı personellik ve hareketin Türkiye’de yapılmış olması yerlilik koşulları ortasında yer alacak.

Toplayıcılık faaliyeti kapsamında bitkisel ve hayvansal kaynaklı eserlerin Türkiye’de toplanılması, avcılık faaliyeti kapsamında hayvansal eserlerin Türkiye’de yahut Türk kıta sahanlığında avlanılması gerekecek.

Ayrıca, Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik eserlerinin yerli malı sayılabilmesi için Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığınca yahut yetkili kurumlarca ruhsatlandırılmış işletmelerce Türkiye’de ve kıta sahanlığında çıkarılması yahut üretilmesi kaidesi aranacak.

Sınıflandırma oranları

Tebliğle “yerli katkı oranı”nın hesaplanma prosedürü belirlenirken, “yerli malı evrakı sınıfı” da oluşturuldu. Buna nazaran, yerli katkı oranı yüzde 91-100 olanlar A, yüzde 81-90 olanlar B, yüzde 71-80 olanlar C, yüzde 61-70 olanlar D ve yüzde 51-60 olanlar E sınıfında yer alacak.

TOBB ve TESK

Yerli malı dokümanı almak isteyen üretici, üretim hesabındaki bilgilere uygun biçimde “yerli katkı oranı hesap cetvelini” düzenleyecek. Üretici, cetvel ile üretim hesabı evraklarının mali uzman tarafından denetim edilmesini ve onaylanmasını sağlayacak.

Başvurular, yerli malı evrakını düzenleyecek ilgili oda yahut borsaya, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) yahut Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulan çevrim içi sistem üzerinden gerçekleştirilecek. İlgili sisteme e-Devlet kapısı üzerinden giriş yapılacak.

Tebliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2026 tarihinden evvel TOBB yahut TESK’e bağlı oda yahut borsa tarafından düzenlenen yerli malı dokümanları, geçerlilik mühletinin sonuna kadar kullanılabilecek. Bu tarihten evvel “eksper” olarak görevlendirilen şahısların yetkisi yürürlük tarihinde sona erecek.

Öte yandan 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yerli Malı Bildirisi (SGM 2014/35) yürürlükten kaldırıldı.