Yerlilik artacak, ihracat 50 milyar dolara ulaşacak
Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Küresel piyasalarda yaşanan sakinlik ve içerdeki döviz kuru baskısına karşın 2024 yılında ihracatını yüzde 0.95 oranında artırarak 30.8 milyar dolarla ikinci sırada yer alan kimya kesimi, bu yılki maksadını 35 milyar dolar olarak belirledi. Bakımdaki petrokimya tesisinin devreye girmesi ve bu alanda yapılacak yeni yatırımlarla kesim ihracatının 2030 yılında 50 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bilindiği üzere PETKİM’in ortağı olduğu Star Rafineri’de 2024 yılında bakım nedeniyle üretim bir müddetliğine askıya alınmıştı.
Bu yıl yalnızca 1 milyar dolarlık katkının buradan gelmesi bekleniyor. Ayrıyeten 10’a yakın eser kümesinde yerli üretimle ilgili 2025, 2026 ve 2031’de devreye alınması plananlanan yatırımlar, kesimdeki yerlilik oranını artırmakla kalmayıp ihracat tarafında da ivme kazandıracak. İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçı Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister, “Yabancı yatırım gelmiyor ancak yerliler yatırımda durmuyor” diyerek, daldaki yatırım hareketliliğine işaret etti.
TİM kayıtlarında 30.8 milyar dolar olan 2024 sektör ihracatının aslında fasıllar bazında bakıldığında 40 milyar doların üzerine çıktığını kaydeden Pelister, “Bu manada aslında ihracatta birinci kesimiz. Bu yıl da kimya ihracatında nitelik ve çeşitliliği artırarak dünya çapındaki fırsatlara odaklanacağız” dedi. Peliter’in açıklamalarına nazaran, 2025 yılında yüksek katma bedelli ihracat parolasıyla nitelikli eserlerle pazar çeşitliliğini artırmaya odaklanacak kimya ihracatçıları, 35 milyar dolarlık ihracat maksadına ulaşmak için İKMİB’in çizdiği yol haritasıyla dünyayı arşınlayacak.
Cari açığa 12.5 milyon dolarlık katkı
İKMİB Yönetim Kurulu olarak Türk kimya bölümünün geleceğini kurgulamak için Vizyon 2030 stratejileri doğrultusunda değerli adımlar attıklarına dikkat çeken Pelister, “Yakın vakitte açılışını gerçekleştirdiğimiz Kimya Teknoloji Merkezi ile Türkiye’de sektörümüz ismine bir unsur imza attık. Ülkemizde daha evvel yapılmayan 39 test Kimya Teknoloji Merkezi’nde yapılacak. Toplamda 209 farklı test gerçekleşecek ve 100 testten de akredite olunacak. Böylelikle ihracatçılarımıza hem vakit hem maliyetten tasarruf sağlayacak.
Ülkemizin cari açığının azalmasına da birinci etapta yıllık ortalama 12.5 milyon dolar katkı sunacağız. Vizyon 2030 stratejimiz kapsamında Türkiye Kimya Ajansı’nın kurulması ve Kimya Dal Şurası projelerimiz için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Türk Kozmetik Dalının Marka Oluşumu ve Tanıtımı Turquality Projesi de Ticaret Bakanlığımız tarafından onaylandı. Bu proje ile ABD, Çin ve İtalya üzere yüksek potansiyele sahip pazarlarda daha da güçlenmeyi hedefliyoruz” dedi.
“5 tane daha petrokimya tesisi gerekiyor”
Türk kimya ihracatçıları adına global ticaretteki değişimi âlâ okuyarak, dalın dönüşümüne öncülük etmeye odaklandıklarını söz eden Pelister, “AB Yeşil Mutabakatı çerçevesinde devreye girecek hudutta karbon düzenlemesi sistemi. 31 Aralık 2025 tarihine kadar SKDM kapsamındaki kesimlerde AB’ye ihraç eden firmaların karbon emisyonlarını raporlamaları gerekiyor.
Ancak 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren ithalatçılar, ithal ettikleri ürünlerin karbon içeriklerine karşılık gelen SKDM sertifikalarını satın almakla yükümlü olacaklar. Bu bizi direkt etkileyecek çok kritik bir değişim. SKDM ile karbon içeriği yüksek eserlerin fiyatlarının artması, Türk ihracatçıların rekabetçiliğini etkileyebilir. Bu nedenle, dalda karbon ayak izinin düşürülmesi kritik hale geldi. Keza hammaddede ithalata bağımlılığımızı azaltmamız da büyük ehemmiyet taşıyor. Bunun için orta vadede en az 5 tane daha petrokimya tesisine ihtiyacımız var” diye konuştu.
2024’te Mısır’a ihracat yüzde 60 arttı
2024 yılında kimya ihracatının yüzde 61,4’ünü İKMİB üyesi firmalar gerçekleştirirken, kimyada en fazla ihracat yapılan birinci 10 ülke ortasında ABD ve Mısır’ın yükselişi dikkat çekti. Romanya yüzde 35 artışla 2’inci sıraya yerleşirken, yüzde 32 artışla ABD birinci 3’e yerleşti ve yüzde 60 artışla Mısır birinci 10’da yer aldı. Kimya ihracatında birinci 10 ülke ortasında Hollanda birinciliğini korurken, en fazla kimya ihracatı gerçekleştirilen ülkeler sırasıyla Hollanda, Romanya, ABD, İtalya, Rusya, Almanya, İspanya, Irak, İngiltere ve Mısır oldu.
“Yüzde 25 reeskont faiz indirimi ihracatçıyı kurtarır”
İhracatçıların finansmanla ilgili dertlerinin devam ettiğini belirten İKMİB Başkanı Adil Pelister, “İhracatta finansman takviyelerinin iki ileri bir geri gitmesini istemiyoruz. Eximbank kredilerinde ihracatçı aldığı kredi kadar teminat vermeli. Meğer biz kredinin faizi, damga vergisinin dahi teminatını veriyoruz. Faizi peşin ödüyoruz. Faiz, başka bankalardaki üzere vadeli alınmalı. Reeskont faiz oranlarında indirim yapıldı lakin beklentimiz net yüzde 25 olması. Ayrıyeten ihracatçının Merkez Bankası’na yüzde 30 bozdurma zaruriliği da artık kaldırılmalı ya da oran düşürülmeli” dedi.
2025’te 25 ülkede 47 ihracat aktifliği düzenlenecek
İKMİB, 2025 yılında da kimya ihracatçılarına yurt dışındaki pazarlara eser, ülke ve bölge bazlı açacak bir dizi aktifliğe imza atacak. Bu yıl 25 ülkeye yönelik 47 ihracat tertibi gerçekleştirecek İKMİB’in ajandasında 15 ulusal iştirak, 6 info stant, 4 Ur-Ge Projesi, 3 Ur-Ge Ticaret Heyeti ve 19 sektörel ticaret heyeti düzenleyecek. İKMİB, 2025 yılında da ABD’den Almanya’ya, Pakistan’dan Avustralya’ya kadar 16 alt kesime yönelik milletlerarası iştirakli ihracat tertipleriyle kimya ihracatçılarına güç katacak.