Ticaret Bakanlığı’ndan 17 sektörde denetim: 2024’te fahiş fiyat ve usulsüzlüklere milyarlık ceza

Ticaret Bakanlığı, 2024 yılı boyunca gerçekleştirdiği kapsamlı kontrollerle 91,6 milyar TL’lik para cezası kesildiğini açıkladı. Gümrük süreçlerinden tüketici haklarına kadar geniş bir alanda yürütülen incelemeler, devlet gelirlerine kıymetli katkı sağladı.

1.562 rapor hazırlandı

Bakanlık açıklamasına nazaran, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın yürüttüğü çalışmalar çerçevesinde toplamda 1.562 rapor hazırlandı. Bu raporlar doğrultusunda gümrük usulsüzlükleri nedeniyle 4,6 milyar TL vergi tahakkuku ve 82,1 milyar TL idari para cezası kesildi. Böylelikle kamuya toplamda 86,7 milyar TL gelir sağlandı.

17 farklı bölümde denetim

Otomotiv, dokumacılık, tüketici elektroniği ve besin üzere 17 kesimde faaliyet gösteren 250 firmanın süreçleri ayrıntılı incelemeye alındı. Planlı ve plansız yapılan denetimler sonucunda, ek olarak 1,5 milyar TL kamu alacağı tespit edildi.

Fiyat dengesizliğinin önlenmesi maksadıyla sürdürülen kontroller kapsamında, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde 112,8 milyon TL idari para cezası uygulandı. Otomotiv, zincir marketler, hazır beton ve temel besin eserleri üzere dallara yönelik denetimlerle piyasa nizamının sağlanması hedeflendi.

Tüketici haklarına yönelik cezalar

Tüketici mağduriyetlerini önlemeye yönelik olarak 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında finansal kuruluşlardan uzaklıklı satışlara kadar birçok alanda incelemeler yapıldı. Bu çerçevede, tüketici haklarını ihlal eden firmalara toplam 3,5 milyar TL idari para cezası verildi.

2025 yılında da kapsamlı denetimler yapılacak

Bakanlık, 2025 yılında da kontrollere sürat kesmeden devam edeceğini açıkladı. Vergide adaletin sağlanması, kamu ziyanının önlenmesi ve spekülatif fiyat artışlarının önüne geçilmesi için kapsamlı denetimler yapılacağı belirtildi. Bilhassa stokçuluk ve haksız karla uğraşa tartı verileceği vurgulandı.

Ticaret Bakanlığı, değişen piyasa koşullarına süratle ahenk sağlayarak vatandaşların ekonomik haklarını müdafaa ve adil rekabet ortamını güçlendirme maksadıyla çalışmalarını sürdürecek.

Ticaret Bakanlığı’nın açıklaması

Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Hızlı ve kolay ticaret anlayışıyla Ticaret Bakanlığınca sunulan kamu hizmetlerinin faal, süratli ve verimli olmasını teminen, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığımız tarafından rehberlik, teftiş ve kontrol çalışmaları 2024 yılında da faal bir biçimde yürütülmüştür.

Bu çerçevede, gümrük süreçlerinde tespit edilen yöntemsiz süreçlere ait 2024 yılında sonradan gerçekleştirilen teftiş, inceleme, kontrol ve soruşturmalar sonucunda, 1.562 adet rapor düzenlenmiştir. Bu raporlarla Hazine’nin vergi kaybına uğratıldığı tespiti ile 4,6 milyar TL fiyatında vergi tahakkuku ve 82,1 milyar TL meblağında idari para cezasının uygulanması sağlanarak, toplam 86,7 milyar TL kamu alacağı tahakkuk ettirilmiştir.

2024 yılı içerisinde gerçekleştirilen sonradan denetim kontrolleri ile yükümlülerce gerçekleştirilen gümrük süreçlerinin geçmişe dönük incelenmesi ile eşyanın tesliminden sonra gümrük beyannamelerinin sonradan denetimi gerçekleştirilmiştir. Otomotiv, tüketici elektroniği, dokumacılık, besin, makine, kozmetik ve oyuncak bölümleri olmak üzere, 17 farklı bölümde faaliyet gösteren 200 firmanın planlı sonradan denetim kontrolü ve türlü dallarda faaliyet gösteren 50 firmanın plan dışı sonradan denetim kontrolü gerçekleştirilmiş olup, bu kapsamda toplam 250 firmanın gümrük süreçleri kontrole alınmıştır. Bu doğrultuda gerçekleştirilen sonradan denetim kontrolleri sonucunda, 399,5 milyon TL fiyatında vergi tahakkuku, 1,1 milyar TL meblağında idari para cezası uygulanması sağlanarak toplam 1,5 milyar TL fiyatında kamu alacağı tahakkuk ettirilmiştir.

Diğer taraftan, fiyat istikrarının sağlanması ve fahiş fiyatın engellenmesi suretiyle, adil bir iç piyasanın tesisi maksadıyla dal bazlı kontrollerin yanında, fahiş fiyat kontrollerine de sürat kesmeden devam edilmiştir. Bu kapsamda, otomotiv, hazır beton/çimento, özel okullar, tavukçuluk, yumurta, zincir market ve alışveriş merkezleri, sebze-meyve ticareti, ekmek, süt, fındık, antep fıstığı, ambalajlı su eserleri, yemek kartları başta olmak üzere değerli bölümlerde 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kararları uyarınca kontroller yapılmıştır. Bu kontroller sonucunda tanzim edilen raporlara istinaden, firmalara 112,8 milyon TL idari para cezası uygulanmıştır.

Bunun yanı sıra, 2024 yılında firmaların mevzuata ahenk durumlarının denetimi ile birlikte tüketicilerin ekonomik menfaatlerini korumak ve bilinçlendirmek amacıyla 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca, finansal kuruluşlar, abonelik hizmeti, taksitle satış, aralıklı satışlar, devre tatil, ön ödemeli konut satışları, işyeri dışında satışlar, satış sonrası hizmetler ve paket cins kesimlerinde kontroller gerçekleştirilmiştir. Bu kontroller sonucunda tüketici mağduriyetine yol açan uygulama ve süreçleri nedeniyle firmalara toplam 3,5 milyar TL idari para cezası uygulanmıştır.

Ticaret Bakanlığı faaliyet alanı çerçevesinde, kontrolsüz bir alan bırakılmaması amacını temel alan bir anlayışla, hizmet sunum kapasitesinin genişletilmesi, vergi kaybının, kaçakçılığın, kayıt dışı iktisadın, fahiş fiyat uygulamalarının önlenmesi ve tüketicinin korunması üzere vatandaşlarımızın günlük hayatlarını ve adil bir rekabet ortamının sağlanmasını direkt etkileyen alanlardaki kontrol faaliyetleri sürat kesmeden devam etmiştir. Bu çerçevede, Ticaret Bakanlığı Müfettişleri tarafından 2024 yılında gerçekleştirilen ve üstte özetle bahsedilen tüm teftiş, inceleme ve soruşturmalar sonucunda toplam 91,6 milyar TL idari para cezası/kamu alacağı tahakkuk ettirilmiştir.

2025 yılında da Ticaret Bakanlığı, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından rehberlik anlayışı ön planda tutularak, süratle değişen ve gelişen kurumsal idare ve kontrol sistemleri ile uyumlu teftiş, inceleme ve kontrollere azami hassasiyetle devam edilecektir. Mevzuata ters süreç tesisi ile haksız yarar sağlayan ve kamu ziyanına yol açan firmaların tespit edilerek vergide adaletin sağlanmasına, Devletimizin gelir kaybına uğratılmasının önüne geçilmesine yönelik çalışmalarımız sürdürülecektir. Ayrıyeten, spekülatif fiyat oluşumlarını engellemek ve stokçuluğu ortadan kaldırmak, adil, rekabetçi, istikrarlı bir piyasa yapısını tesis etmek emeliyle fahiş fiyatın önlenmesine, esnaf ve sanatkârlar ile tüketicilerin korunmasına yönelik kontrol ve uygulamalara kararlılıkla devam edilecektir.”