Düşük faizli kampanya 2025’in ilk yarısında bekleniyor

Hamide HANGÜL

Son iki yılda gerçek ki­ra enflasyonu yüzde 329 artış gösterirken, enflasyonun da direnci arttı. Konutta fahiş fiyat artışları­nın erişilebilir noktadan çok uzaklaşması ise konut sahipliği­ni düşürürken, kiracı oranı da yükselişe geçti. Bu da barın­ma meselesini adeta kapı açı­tı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerinden yapılan belirlemelere nazaran, son 10 yıl­da konut sahipliği oranı yüzde 61,1 oranından yüzde 56,1’e geri­lerken, kiracılık oranı da yüzde 22,1’den yüzde 28’e yükseldi.

Dar gelirli her 100 şahıstan 37’si kirada oturuyor

Yine 2014-2024 yılları ara­sında, dar gelirlilerde konut sahip­liği oranı yüzde 57,8’den yüz­de 45,8’e inerken, kiracılık da yüzde 24,5’den yüzde 36,7’ye çıktı. Kelam konusu oranlar, 10 yıl evvel dar gelirli her 100 şahıstan yaklaşık 25’inin kira oturur­ken, günümüzde yaklaşık 37’ye çıktığına işaret etti. Tekrar nüfus üzerinden yapılan hesaplama­lar, 23,9 milyon kişinin kirada yaşadığını gösterdi.

Hayat pahalılığının en değerli bileşeni olarak gös­terilen kira ve barınma soru­nun tahlili için de dar ge­lirlileri mesken sahibi yapacak dü­şük faizli konut kampanyası bekleniyor.

Bunun birinci işare­ti Cumhurbaşkanlığı yıllık programında verildi ve “Aile Yılı” olarak ilan edilen 2025’te 100 bin toplumsal konut hedef­lendi. Hazine ve Maliye Baka­nı Mehmet Şimşek ise geçti­ğimiz haftalarda katıldığı bir toplantıda, “Dar gelirli vatan­daşlarımızın, birinci kere konut alacakların konuta erişimi bu periyodun en değerli önceliği” diyerek, bu alana değer vere­ceklerini söyledi.

İnşaat sek­törü de son çeyrekte hareket­lendi. Türkiye İstatistik Ku­rumu bilgilerine nazaran, Kasım 2024’de bina inşaatı dalı endeksi bir evvelki yılın ay­nı ayına nazaran yüzde 14,3, bina dışı yapıların inşaatı dalı endeksi yüzde 8,3 arttı.Sektör temsilcileri, üretimdeki hare­ketliliğe işaret ederek, birinci ya­rıda düşük faizli kampanya beklendiğini açıkladı.

“Kampanya beklentisi hareket başlattı”

Yüksek Kent ve Bölge Plancısı ve İmpo İmar Yönetim Kurulu Lideri Hüseyin Oflaz, bu yıl birinci yarıda düşük faizle konut kam­panyası beklendiğini söyledi. İnşaat dalı endeksindeki artışa da işaret eden Oflaz, şu değerlendirmelerde bulundu: “Konuya İstanbul özelinde bak­tığımızda, kentte 1 milyon 260 bin bina, 6 milyona yakın da da­ire bulunuyor.

Bununla birlikte kentin yıllık konut gereksinimi 110 bin, ikametgaha dayalı olma­yan yani yatırım, turizm, yaban­cıya satış, öğrenci talebi üzere nedenlerle yıllık konut gereksinimi ise 15 bin adet seviye­sinde. İstanbul’un konut muhtaçlığını karşılamak için her yıl 125-130 bin konut üretmek gerekiyor.

Ancak bu türlü bir tale­be karşılık, son iki yıldır konut üretiminin azaldığını, sektö­rün elinde stok kalmadığını gö­rüyoruz. Finansal gereksinimlerle da durağanlığa girmişti. Artık hem faiz indirimlerinin başla­ması, hem konutta fiyatların arz talep dengesizliği ve yüksek maliyetler nedeniyle artacağı beklen­tisi, ocak ayı itibariyle gelirlerin güzelleştiriliyor olması inşaat bölümünde hareketi başlattı.

Geçmiş yıllardaki üzere devletin üretimi desteklemek amacıy­la konutta faize dayalı bir kam­panyayı başlatacağı beklenti­si kesimi hazırlık konusunda daha da cesaretlendiriyor. Yılın birinci yarısın­da konutta devlet takviyeli düşük faizli bir kampanyanın başlaması bekleniyor ki bu da 2020 yılın­daki hareketi konutta tekrar başlatmaya aday görünüyor.”

“Bayramdan sonra gelebilir”

Gayrimenkul Uzmanı Şe­nay Araç ise birinci meskenini alacakla­ra 240 ay taksitledevlet des­tekli bir konut kampanyası beklendiğine işaret etti. Kelam konusu aylık taksitle­rin 15-20 bin lira aralığın­da olmasının beklendiği­ni, taksitlerin ise memur maaşlarına gelen artırım ora­nında revize edilmesinin beklendiğine işaret eden Araç, hane gelirinin 45 bin lirayı aşmaması ve müracaat yapacak­ların konutunun olmaması ge­rektiğinin kaideler ortasında olma­sının beklendiğini söyledi.

Araç, “Üstünde hiç dairesi olmayacak. Son iki yılda al-sat yaptığı bir mülkü de olmaması gerekiyor” dedi. Araç, kelam konusu kampan­yanın zelzele konutları teslim edildikten ve bayramdan sonra beklendiğini de kelamlarına ekledi.

“Konut sahipliğinde kamuözel işbirliği ülkü çözüm”

KONUTDER Başkanı Ramadan Kumova, değişen ekonomik şartlar ve artan konut mali­yetleri ile dar gelirli kümelerin konuta erişiminin zorlaştığı­na işaret ederek, “Kamu – özel kesim işbirliği ile toplumsal konut ve erişilebilir konut üretiminin arttırılması en ülkü tahlil ola­caktır.

Kamunun geliştireceği yerler üzerinde özel bölümün imalat sürecinin tüm aşama­larını TOKİ denetimi ve onayı ile yapabilir ve satış fiyatları da TOKİ ile geliştirici firma tarafın­dan beraberce belirlenerek dar gelir kümeleri için daha rahat konut üretebilir. 2025 ve deva­mındaki yıllarda konut arzının gereksinimlere yanıt verebilmesi ve dalın iktisada olan katkısının artması için bu çeşit problemleri temelden çözecek uygula­malara muhtaçlık var” dedi.