Çanlar en kötümser senaryo için çalıyor

2024 yılı hem küre­sel olarak hem de Tür­kiye için kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu. Dünya Me­teoroloji Örgütü, 2015-2024 devrinin ‘en sıcak 10 yıl’ ol­duğunu açıkladı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü ise 2024’ün Türkiye için de ‘en sıcak yıl’ olduğunu duyurdu.

Küresel sıcaklıklar birinci kez sanayi ön­cesi ortalamanın yaklaşık 1,55 derece üzerinde kaydedildi. Global sıcaklıkları artıran El Niño tesiri 2023 yılı ortasın­da başladığında, iklim bilim­ciler bunun rekor sıcaklıklar manasına geleceğini varsayım ediyordu. Lakin 2024 yılında kaydedilen sıcaklıklar, bütün öngörüleri geride bıraktı.

Türkiye’nin iklim değişik­likliğinden daha fazla etki­lendiği bilinen Akdeniz Böl­gesi’nde yer aldığına dikkat çeken İTÜ Uçak ve Uzay Bi­limleri Fakültesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Önol, “En karamsar iklim değişikliği senaryosu­na hakikat ilerliyor olabiliriz. Bu sene Akdeniz Bölgesi’n­de sıcaklıklar, olağanların üç derece üzerindeydi. Bu çok yüksek bir fark. Örneğin son buzul evresindeki global sı­caklık ortalaması 1850’lere kıyasla üç derece düşüktü. Bilhassa batı bölgeleri bü­yük risk altında. Hem iklimsel hem de meteorolojik olarak gerekli hazırlıkların yapılma­sı şart” dedi.

Detaylı hazırlık gerekiyor

“La Niña tesiri bitip El Niño tesiri başladığında, yani doğal değişkenlikle Pasifik’teki de­niz suyu sıcaklıkları artarak önemli düzeylere ulaştığında, bunun global olarak sıcak­lıkları artıracağını ve rekor sı­caklıklar manasına geleceğini biliyorduk,’’ diyen Önol, buna karşın karşıya kalınan tab­lonun tüm öngörüleri aştığı­nı vurguladı.

Dünyanın dört bir yanın­daki bilim insanlarının, neler olup bittiğini anlamaya çalış­tığını aktaran Önol, “En kö­tümser iklim değişikliği se­naryosunun da en üst sınırı­na yakın bir gelecekle karşı karşıya olabiliriz. Sıcak ha­va dalgaları yahut çok yağış­lar üzere ekstrem hava olayları­nı engelleme talihimiz yok. Bu tesirleri nasıl daha az ziyanla atlatabileceği­mize dair çalışmalar yapmamız lazım. Yapılması gereken hazırlıklar; aşı­rı yağışlar, aşı­rı sıcaklık, uzun periyotlu kurak­lık üzere çok ha­va olaylarına çok daha ayrıntılı bir formda hazırlan­mayı da içeriyor” diye konuş­tu

Deniz suyu kış mevsiminde bile çok sıcak

Atlantik Okyanusu’nda, Ja­ponya’nın kuzeydoğusun­da deniz suyu sıcaklıkları­nın, olağanların 4-5 derece üzerinde olduğunu belirten Önol, “Bu bedeller, özellik­le kış mevsiminde, epeyce olağandışı. Türkiye’de birebir çizgi üzerinde Akdeniz ve Karade­niz var; her ikisi de olağanların üzerinde sıcak. Pasifik Okya­nusu’na devam edecek olursak, orası da daha sıcak. Dolayısıy­la bütün deniz suyu sıcaklıkla­rında önemli bir artış var ve bu olağan ki global sıcaklık ortala­malarını da artırıyor” dedi.

Deniz ısındıkça şiddetli hava olayları artıyor

Deniz suyu sıcaklıkların­daki artışın şiddetli hava olaylarını da etkilediğini söy­leyen İTÜ Uçak ve Uzay Bi­limleri Fakültesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Önol, “Sıcaklıkların artmasıyla birlikte atmos­ferdeki nem de yükseliyor. Daha fazla nem, daha fazla çok yağış manasına geliyor.

İspanya’daki üzere dünyanın çeşitli yerlerinde seller yaşa­nıyor. Deniz suyu sıcaklıkları epey kıymetli zira deniz suyu, ani ısınıp ani soğu­maz. Yavaş soğur ve yavaş ısınır. Hasebiyle deniz suyu­nun şu an hala sıcak olması, bu yüksek sıcaklıkları yaşa­maya devam edeceğimiz an­lamına geliyor” değerlendir­mesinde bulundu.

Hem iklimsel hem meteorolojik hazırlıklar yapılmalı

“Geçtiğimiz sene temmuz ayında önemli bir sıcak hava dalgasının tesirine gireceği­mize dair toplumsal medyada ön­ceden bir ihtarda bulunmuş­tum” diyen İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Önol şöyle devam etti: “İklim sıcak hava dalgası sırasında, İzmir’de Covid’den beri en çok mevt yaşanan gün gerçekleşti. Bu duru­mun sıcak hava dalgasıyla ilgili olduğu çok açık. Kısa­cası sırf iklimsel olarak değil, meteorolojik olarak da hazırlıklarımızı yapmıyoruz. Çok yağış, çok sıcaklık, uzun devir kuraklık üzere çok hava olaylarının, her bölüm için çok daha inançlı ve detaylı formda yapılması gerekiyor.’’