Politika faizi, yüzde 20’li rakamları görmeden ‘iyimser’ olmak zor

Nurdoğan A. ERGÜN

İzlenen iktisat politikala­rının bu yıl da 2024’ten fark­lı olmayacağını söyleyen Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DE­İK) Lideri Nail Olpak, ihracat­ta yüzde 10’lu artışları bekleme­nin gerçekçi olmayacağını belirtti. Faizlerin de yüzde 20’li rakamla­rın altına inmeden ‘iyimser’ olma­mak gerektiğini lisana getiren Olpak, “Faizlerin yüzde 45 olması ihra­catçıyı çok ilgilendirmiyor. İyim­ser olmak için 20’li sayıları gör­memiz lazım.

Bu tabloda da bunu beklemek çok gerçekçi değil” yo­rumunu yaptı. Her sene ihraca­tı 30 milyar dolar üzere artırmanın pek mümkün olmayacağını belir­ten Olpak, “Bu işin ihracatta ki­logram pahasını konuşarak olma­yacağını gördük. Artık şapkadan tavşan çıkarmak zorundayız” de­di. Olpak’a nazaran, bunun temel ku­rallarından biri transit mal ticare­ti konusunda yol alacak adımların atılması.

KOBİ’ler gücünü kaybederse toparlamak sıkıntı olur

Finansman konusunun da kilit role sahip olduğunu lisana getiren Olpak, bilhassa ihracatçının Mer­kez Bankası’na yüzde 30 döviz bozdurma zorunluluğuna işaret etti. Bu oranın artık kaldırılma­sı ya da en azından yüzde 20’lere düşürülmesini talep eden Olpak, MB’nin rezervlerinin artık bel­li bir noktaya geldiğini, kaldırıl­maması için bir neden olmadığı­nı söyledi.

Diğer yandan ihracat­çılara yönelik yüzde 2 olan döviz dayanağının artırılması gerektiği­ne dikkat çeken Olpak, “Bunlar ih­racatçıya moral verir. En azından KOBİ’ler için bir formül geliştiri­lebilir. KOBİ de küçük ve orta şek­linde bölünüp yüzde 3, yüzde 5 gi­bi dayanak oranları uygulanabilir. KOBİ’ler sıkıntı durumda. KOBİ’yi öldürürsek tekrar canlandırama­yız” diye konuştu.

“Türk iş beşerinin tek istediği öngörülebilirlik”

Sadece içerde değil küresel an­lamda da belirsizliklerin 2025’te devam ettiğini söz eden Na­il Olpak, ABD Başkanı Donald Trump’ın öngörülemez bir önder olması, AB’deki liderlik savaşla­rı, küresel ticaret savaşları ve özel­likle de ülke içi şartların iş dün­yası için belirsizlikleri artırdığı­nı söyledi.

Türk iş insanlarının en azından ülke içinde tek ihtiya­cının öngörülebilirlik olduğunu vurgulayan Olpak, “Paritenin kaç olacağından çok nasıl bir seyir iz­leyeceği, kazanılmış hakların ko­runup korunamayacağı, yatırım ortamının nasıl şekilleneceğini iş insanı bilmek istiyor” sözlerini kullandı.

Dünyada bir taraftan hür ticaret konuşurken, bir yanda da gün gitgide ar­tan ticaret savaşları ve ticaret­teki bloklaşmalarını konu­şulduğunu kaydeden Olpak, “Görü­nen o ki bu bloklaşmaları önü­müzdeki periyotta daha fazla ko­nuşacağız” dedi. Bu periyotta iki bölgenin çok konuşulacağını da belirten Olpak, “Dış ticaretimi­zin en değerli partneri olan Av­rupa Birliği. Ve elindeki imkan­larla, bilhassa Trump’ın yine vazifeye gelmesiyle dünyada fark­lı bir süreç oluşturacak ABD.

Ta­bii Amerika’yı yalnızca kendisiyle değerlendirmiyoruz. Bu bağlam­da uzun yıllardır dünyanın takip ettiği Çin ve Hindistan’a da bakı­yoruz. Hindistan’a daima geliyor di­yorduk. Lakin Hindistan, ABD ve Çin’in ortasındaki bu rekabetin kaidelerinin sonucu olarak da ittiri­lerek geliyor. Asya Pasifik artık In­dia Pasifik oluyor. Bunu görmemiz lazım” değerlendirmesini yaptı.

“Yeşil dönüşümle yeni bir ekonomik dizayn geliyor”

“Yeşil dönüşüm ile yeni bir eko­nomik dizayn geliyor” diyen Ol­pak, şunları söyledi: “Ağırlığı el­bette AB kaynaklı. Trump orada öbür adımlar atacak üzere, bunun da farkındayız. Fakat dış ticareti­mizin yarısını yaptığımız AB blo­ğu da bize bu yeni sistemi getirece­ğini söylüyor.

Örneğin yapılacak yatırımlarda; banka kredile­rinde, ki iktisadın te­mel dinamiği olan finansmanı sağla­dığınız yerlerde de bundan sonra yeşile bağlı kredilerin verileceği­ni düşündüğünüz vakit göz ar­dı edemeyeceğiniz, dönüşüm di­ye tabir edemeyeceğiniz bir süreç. Yeşil dönüşümde farklı bir ekonomik dizayn var. Biz bu dönü­şümü ve yeni ekonomik dizaynı ıs­kalarsak makus olacak.”

“Suriye için çok telaşlı açıklamalar yapıldı”

Suriye’nin yeni periyodunda Türkiye için ne cins fırsatlar olacağı konusunda yapılan açıklamaları “Çok sabırsız oldu” halinde yorumlayan Nail Olpak, “Suriye’nin yine yapılanmasını ve fırsatları konuşmak için çok erken, uzun bir vakte muhtaçlık var. Biz hala Irak’ın altyapısını konuşuyoruz. Ticarette kimsenin önünde mahzur yok ancak bir ülkenin altyapısına talip olmak memleketler arası fon gerektirir. Hala güvenlik ortamının sağlanamadığı yerde evvel bu fonun konuşulması lazım. Yeni idare, gümrüklere koyduğu kararla günlük hayatı döndürmeye çalışıyor” diye konuştu.

“AB ile diyalog yetmiyor adım atılması gerekiyor”

AB ile yüksek seviyeli iktisat diyaloğu toplantısının 6 yılın akabinde yine yapılacağını belirten Olpak, “Bunu olumlu bir adım olarak kıymetlendiriyoruz. Lakin Türkiye olarak beklentilerimizi yalnızca diyalog değil. Artık adım atılması gerekiyor. İş insanlarımızın vize sorunu, TIR’larımızın geçiş kotası yaşadığı bir devirde yalnızca diyalog kâfi kalmayacak. Düşünceli bir süreç devam ediyor” dedi.

Olpak, Amerika Bölgesini de ikiye ayırarak takip etmeye karar verdiklerini belirterek, “Latin Amerika ve Kuzey Amerika olarak ele alıyoruz. ABD ile 40 milyar dolara gerçek giden bit ticaret hacmine ulaştık. Bu 20 milyar dolar düzeyinde çakılı üzere ilerlerdi daima. Demek ki 20’den 40’a yükseliyorsa, 40’tan üste hakikat daha da artabilir” dedi.

“3. ülkelerde işbirliğine hazırız”

Türk firmaları açısından kıymetli olabilecek bir hususun da işbirliği yoluyla yatırım fırsatları olduğunu kaydeden Nail Olpak, “Özellikle Türk ve Amerikan şirketlerinin Orta Asya ile birlikte Afrika bölgesi gerçekleştirebileceği işbirlikleri US Exim Bank ve DFC (U.S. International Development Finance Corporation) finansmanlarıyla temin edilmesi durumunda fırsata dönüştürülebilir” dedi.

“Almanya’da satın almalar için fırsat olabilir”

Seçim ve önder arayışında olan Almanya’da bilhassa firmalarda bir yorgunluk, sessizlik periyodu yaşandığını söyleyen Nail Olpak, “Bu sakinlik çok güzelimize gitmeyen bir tablo. Bir de gelecek 3-5 yıllık süreçte 6 milyona yakın nitelikli iş gücünün emekli olması üzere kıymetli bir sorunu var. Almanya bizim Avrupa’daki ana pazarımız. Burayı düzgün takip etmemiz lazım. Öte yandan imkan olursa Alman firmalarla işbirliği ve satın almalar için fırsat vakti. Lakin o mevzuda da temkinli davranıyorlar” dedi.