Türkiye’deki Suriyelilerin dönüşü tarım sektörünü nasıl etkiler? ‘Sektör biter, tedbir şart’ dedi

Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) çatısı altında hareket eden silahlı muhalif güçler, 61 yıllık Baas rejimine son verdi. Babası Hafız Esad’ın vefatı üzerine 17 Temmuz 2000’de ülkenin başına geçen Beşar Esad ise HTŞ güçlerinin ilerleyişi üzerine 8 Aralık 2024’te ülkeyi terk ederek Rusya’ya sığındı.

Bu gelişmenin akabinde iç savaş sırasında yüklü Türkiye, Lübnan ve Ürdün olmak üzere dünyanın pek çok ülkesine dağılan Suriyeliler ülkelerine dönmeye başladı.

Peki Suriyelilerin dönüşü Türkiye’de iş hayatını nasıl etkileyecek? Türkiye’de kayıtdışı çalışan Suriyeli sayısının 500 bin civarı olduğu kestirim ediliyor. Suriyeli sığınmacıların en çok çalıştığı kesimler ise dokuma, sanayi, inşaat, hizmetler, oto bakım ve tamir, deri imalatı ve besin kesimi. Tarım kesiminde de Suriyeliler 11 yıldır orta eleman muhtaçlığını kapatıyordu.

Tarım bölümü endişeli

Geri dönüşler tarım bölümü temsilcilerini endişelendirdi. Türk tarım emekçilerinin başta turizm olmak üzere hizmet dalına yöneldiğini belirten temsilciler, Suriyeli tarım personellerinin ülkesine dönmesi halinde ucuz personellerin Türkiye’ye getirilmesi gerektiğini belirtti.

Mevsimlik tarım emekçisi toplayıp personel ile patron ortasında aracılık yapan ‘elci’ler de Suriye’ye dönüşlerle ilgili önlem alınması gerektiğini söz ediyor.

İHA’nın haberine nazaran; portakal hasadı sırasında bahçede karşı karşıya gelen Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan ile tarımda elci olarak çalışan Hayrettin Çelik, Suriyelilerin dönüşünün tarım dalına tesirlerini ele aldı.

‘Dönüş olursa Doğu’dan emekçi talep edeceğiz’

Elci Hayrettin Çelik, Türk tarım çalışanlarının teşvik edilmesi gerektiğini anlatarak, “Şu anda Suriyeli tarım emekçilerinden giden olmadı. Bizim 10 yıl evvelki tarım çalışanlarımız farklı kesimlere kaydığı için şu anda çalışan personellerin yüzde 70’i Suriyeli. Bu bir gerçek. Şayet dönüş olursa biz tekrar Doğu vilayetlerinden emekçi talep edeceğiz” dedi.

İşçilerin Adana’ya gelmemelerindeki en büyük sebeplerden bir tanesi de kira fiyatları olduğunu anlatan Çelik, “Biz emekçiyi teşvik etmek istiyorsak çalışanların barınma yerlerini temin etmemiz lazım. Çukurova büyük bir ova. 11 yıldır Suriyeliler var lakin bizim yerli çalışanlarımızı de desteklememiz lazım. Şayet bu Suriyelilerin hepsi birden ülkelerine dönerse ıstırapla karşı karşıya geliriz. Tedbir alınması lazım” tabirlerini kullandı.

‘Suriyeliler gittiğinde emekçi bulamayacağız’

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan ise 11 yıl evvelki tarım yerleriyle şimdikiler ortasında fark olduğunu belirterek, “Suriyeliler gittiğinde personel bulamayacağız. Çok önemli ıstıraplar yaşayacağız. Afrika ve Türk cumhuriyetleri ülkelerinden personel getirmeliyiz. Bu bireyler için prefabrik yapılar yapılıp barınmaları sağlanmalı” dedi.

Son 10 yılda birçok yeni narenciye ağacı ekildiğini hatırlatan Doğan, “Suriyelilerin gitmesi demek tarım kesiminin bitmesi demek. Onlar yokken de bizim tarım kesimimiz vardı lakin bu kadar ekili alanımız yoktu. Sert çekirdekli eserlerimiz yoktu. Damlama sulama sistemlerimiz yoktu” sözlerini kullandı.

Meyvelerin toplanması, budanması ve hazırlanması için personele gereksinim duyulduğunu söyleyen Doğan, “Suriyeliler gittiğinde tarım kesimi sekteye uğrar. Yeni narenciye ağaçları ekildi. Onlar büyüdüğünde biz personel bulma konusunda daha da kasvete gireceğiz” diye konuştu.