46 maddelik yasa teklifi komisyondan geçti: Bekçilere üst arama yetkisi geldi
TBMM İçişleri Kurulunda kabul edilen ve iç güvenlik alanında düzenlemeler içeren, Dahiliye Memurları Kanunu ve Kimi Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Karayolları Trafik Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor.
Buna nazaran, yetkisiz çakar ve zirve lambası kullanan şoförlere yönelik cezalar artırılıyor. Işıklı ve/veya sesli ihtar işareti veren aygıtların kullanımına ait kararı ihlal edenlere 96 bin lira ceza verilecek, şoför dokümanları 30 gün mühletle geri alınacak ve araçları birebir müddetle trafikten men edilecek.
Hükümlerin, son ihlalin gerçekleştiği tarihten geriye yanlışsız bir yıl içinde 2 yahut daha fazla sefer ihlal edilmesi halinde şoförlere her seferinde 192 bin lira trafik idari para cezası uygulanarak şoför evrakları 60 gün mühletle geri alınacak, araç da 60 gün müddetle trafikten menedilecek. Şoför, tıpkı vakitte araç sahibi değilse ayrıyeten tescil plakasına tıpkı ölçü için ceza tutanağı düzenlenecek. Bu karara mevzu aygıtlara mülki amir tarafından el konulacak ve mülki amir tarafından mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek.
Sürücü dokümanı geri alma süreçleri, maddede belirtilen vazifeliler tarafından yapılacak. 60 gün müddet ile şoför dokümanı geri alınanların şoför dokümanları psiko-teknik kıymetlendirme ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek şoför dokümanı almasına mani hali olmadığının anlaşılması halinde iade edilecek. Bu unsur kapsamında geri alınan şoför dokümanları düzenleme kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması koşuluyla iade edilecek.
Türkiye Noterler Birliğince tutulan araç sicil ve tescil sistemi bilgi tabanında yer alan bilgiler, Emniyet Genel Müdürlüğünün yanı sıra Jandarma Genel Komutanlığı ile de anlık olarak paylaşılacak. Böylelikle Jandarma Genel Komutanlığının sorumluluk alanında işlenen terör, kaçakçılık ve göçmen kaçakçılığı hatalarında kullanılan araçların takibinin yapılabilmesi, kabahat işlenmesinin önlenmesi, şüphelilerin yakalanması, asayişin sağlanması ve sistemsiz göçün engellenmesi amaçlanıyor.
Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Kontratlı Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun’da, sözleşmeliyken daha sonradan muvazzaflığa geçen astsubayların lehine, eşitsizliğe yol açmasının önlenmesi hedefiyle değişikliğe gidiliyor.
Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’da yapılan değişiklikle, özel güvenlik görevlilerinde aranacak koşullarda, taammüden işlenen bir cürümden bir yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına mahkum olup hakkında kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen bireylerden ilgili kararlarda sayılan cürümleri işleyenler dışındakilerinin özel güvenlik vazifelisi olabilmesi için düzenleme yapılıyor. Casusluk, kapalı kalması gereken bilgileri açıklama üzere nitelikli hatalardan kovuşturma bulunmamak kaidesi için karara “devletin güvenliğine” ibaresi ekleniyor, soruşturma bulunmamak kaidesi ise düzenlemeden çıkarılıyor.
Dernek lokallerinin açılması ve kapatılması
Anayasa Mahkemesinin kararı uyarınca Dernekler Kanunu’na “lokal” tarifi ekleniyor. Buna nazaran, derneklerin tüzüklerindeki gayeleri gerçekleştirmek üzere mülki yönetim amiri müsaadesiyle açılan, üyelerinin bir ortaya geldiği toplumsal yerler “lokal” olarak tanımlanacak.
Anayasa Mahkemesi kararı yeterince lokallerin açılmasına ait temel ve yolların yönetmelikle düzenleneceğine yönelik karar yürürlükten kaldırılarak, Kanun’a bu sürece yönelik unsur ihdas ediliyor. Buna nazaran, en az bir yıldan beri faaliyette bulunan dernekler lokal açabilecek. Federasyon ve konfederasyonlarda bu kural aranmayacak. Çocuk dernekleri lokal açamayacak.
Patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı üzere tehlikeli unsurlar üretilen, satılan, kullanılan ve depolanan yerlerde, öğretim kurumlarında, ibadethanelerde, öğretim kurumlarına ve ibadethanelere 100 metreden yakın ara içinde, öğrenci yurtlarının bulunduğu binalarda, itfaiye ve ambulans üzere müdahale ve yardım hizmetlerinin çarçabuk ulaşamayacağı yerlerde, binaların ortak kullanılan bağımsız kısımlarında, sabit yahut seyyar olarak kullanılan kara, deniz, hava ve her çeşit taşıma araçlarında lokal açılamayacak.
Lokalin hangi derneğe ilişkin olduğunu belirten tabelanın dışarıdan birinci bakışta görülebilecek bir yere asılması mecburî olacak. Dernek lokallerinde bir sorumlu müdür bulunacak. Dernek lokallerine mülki yönetim amiri tarafından alkollü içki müsaadesi verilebilmesi için lokalin alkollü yer bölgesi içinde bulunması zarurî olacak. Dernek lokallerinde mülki yönetim amirinin kararıyla canlı müzik müsaadesi verilebilecek. Dernek lokalleri, idare heyetlerince hazırlanan yönergeye nazaran işletilecek. Lokallerin açılmasına ve işletilmesine ait yöntemler yönetmelikle düzenlenecek.
Lokallerin kontrolü mülki yönetim amiri tarafından kamu görevlilerine yahut kolluk kuvvetlerine yaptırılacak. Lokal kontrolünde evvelden bildirimde bulunma ve mesai saatleri içinde yapılması kaidesi aranmayacak.
Kanun’a alışılmamış faaliyet gösterdiği, kumar oynandığı, alkollü içki sunumuna ait müsaadeler alınmaksızın alkollü içki kullandırıldığı, Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında hayvanlara makus muamelede bulunulduğu, fiziki yahut ruhsal acı çektirildiği kontrolde yetkilendirilmiş bireyler tarafından tespit edilen lokaller mülki yönetim amiri tarafından 30 günü geçmemek üzere süreksiz müddetle faaliyetten men edilecek.
Lokallerde kumar oynanması için yer ve imkan sağlanmasının, uyuşturucu yahut uyarıcı husus imal ve ticaretinin, kullanımının, kullanımının kolaylaştırılmasının, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Öbür Aletler Hakkında Kanun’a ters silah bulundurulmasının yahut satılmasının kontrolde yetkilendirilmiş bireyler tarafından tespiti durumunda yahut belirlenen birtakım fiiller nedeniyle bir yıl içinde 3 kere faaliyetten menedilen lokallerde, bu fiiller tekrar işlendiği takdirde lokal açma ve işletme evrakı mülki yönetim amirince iptal edilecek.
Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca Dernekler Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, kurulan derneklerin, Memleketler arası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun’a nazaran kurulan teşekküllerin ve bunlara ilişkin kuruluşların; bunların tabi olduğu kanunlara istinaden elde edilen bilgi ve evrakların kayıtları İçişleri Bakanlığınca ve mülki yönetim amirliklerince tutulacak. Bu kayıtlar Bakanlıkça oluşturulan dernekler kütüğüne kaydedilecek.
Bakanlık, Türk vatandaşları tarafından yurt dışında kurulan dernek ve başka kar maksadı gütmeyen kuruluşlara yurt içinde ve yurt dışında ilgili makamlarla iş birliği dahilinde idari, mali, teknik takviye sağlayabilecek ve bunlara ait gerekli kayıtları tutabilecek. Bu karar kapsamındaki kuruluşlarca, İçişleri Bakanlığınca belirlenen iş ve süreçler de elektronik ortamda yapılabilecek.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, belli cürümler, seri muhakeme yordamı kapsamına giren kabahatlerden çıkarılıyor.
Yabancılara ikamet müsaadesi ve hudut dışı etme kararı
Yabancılar ve Memleketler arası Muhafaza Kanunu’na eklenen düzenlemeye nazaran, kısa periyot ikamet müsaadesi verilmesine temel olacak taşınmazın niteliği ve bedeli İçişleri Bakanlığınca belirlenecek.
Yabancı yahut yasal temsilcisi ya da avukatı tarafından kısa periyot ikamet müsaadesi müracaatının reddi yahut kısa periyot ikamet müsaadesinin iptali kararlarına karşı mahkemeye yapılan müracaatlarda savunmanın verilmesi yahut savunma verme mühletinin geçmesiyle belge tekemmül etmiş sayılacak. Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, İdari Yargılama Yolu Kanunu’nun ilgili kararında öngörülen mühlet 2 ay olarak uygulanacak. Duruşma yapılması mahkemenin takdirine bağlı olacak.
Teklifle, yabancı yahut yasal temsilcisi ya da avukatı tarafından hudut dışı etme kararlarına karşı mahkemeye yapılan müracaatlarda yargılama sürecinin hızlandırılmasına ait değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, yabancı yahut yasal temsilcisi ya da avukatı, hudut dışı etme kararına karşı, kararın bildiriminden itibaren 7 gün içinde yönetim mahkemesine başvurabilecek. Mahkemeye başvuran kişi, hudut dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirecek. Mahkemeye yapılan müracaatlarda savunmanın verilmesi yahut savunma verme mühletinin geçmesiyle belge tekemmül etmiş sayılacak. Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, ilgili kararda öngörülen mühlet 2 ay olarak uygulanacak. Duruşma yapılması mahkemenin takdirine bağlı olacak. Müracaatlar belgenin tekemmülünden yahut orta karar ya da duruşma yapılması gereken hallerde bunların tamamlanmasından itibaren 15 gün içinde sonuçlandırılacak. Mahkemenin bu mevzuda vermiş olduğu karar kesin olacak. Yabancının isteği gizli kalmak kaydıyla dava açma müddeti içinde yahut yargı yoluna başvurulması halinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı hudut dışı edilmeyecek.
Yargılama metoduna yönelik yapılan değişikliklerin uygulamada karışıklığa ve hak ihlallerine sebep olmaması için ilgili kararların yürürlüğe girdiği tarihten sonra açılan davalar hakkında uygulanacak.
Türkiye’nin göç idaresinin geliştirilmesi ve kısa, orta ve uzun vadeli göç siyasetlerinin desteklenmesi emeliyle kurulan ve vakıf senedi Resmi Gazete’de ilan edilen Göç Vakfı, Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Münasebetlerine Dair Kanun kapsamındaki vakıflara ait kararlara tabi olacak.
Çarşı ve mahalle bekçileri
Teklifle Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’da değişikliğe gidiliyor.
Buna nazaran, misyon sırasında yahut dışında kurumun hiyerarşik tertibini bozacak yahut amirin ya da üstlerinin otoritesini zedeleyecek biçimde amir ya da üstlerinin aksiyon yahut süreçlerini olumsuz istikamette eleştirici nitelikte kelam söylemek ya da yazı yazmak, disiplin cezası verilecek fiiller ortasında sayılacak.
Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda yapılan değişikliğe nazaran, fiilin kusurlu olarak vasıflandırıldığı yahut düzeltilebilir bir hal noksanlığı bulunduğu münasebetleriyle disiplin cezasının mahkeme tarafından iptal edilmesi durumunda kararın mutlaklaştığı tarihteki yetkili disiplin kurulu yahut disiplin amiri, kararın bildiriminden itibaren 6 ay içinde ceza verme yetki ve sorumluluğu kapsamında tekrar kıymetlendirme yapacak.
Teklifle Anayasa Mahkemesinin kararı uyarınca Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nda düzenleme yapılıyor. Buna nazaran, polis memuru ve üstü rütbelerde bulunan personel, Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin rütbece üstü, takım ve kuruluş istikametinden bağlı oldukları ve amir olarak yetkilendirilmiş olan başka işçi ise çarşı ve mahalle bekçilerinin amiri sayılacak.
Subay, astsubay ve uzman jandarma çavuşlar, Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde istihdam edilen çarşı ve mahalle bekçilerinin rütbece üstü, takım ve kuruluş istikametinden bağlı oldukları ve amir olarak yetkilendirilmiş olan başka işçi ise çarşı ve mahalle bekçilerinin amiri olacak.
Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda yapılan düzenlemeyle, çarşı ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranacak nitelikler belirleniyor.
Teklifle, Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca çarşı ve mahalle bekçilerinin önleyici ve hami misyon ve yetkileri kapsamındaki aksiyonlarının kapsamı belirleniyor. Buna nazaran çarşı ve mahalle bekçileri, vazife bölgeleri içerisinde bulunan konut, işyeri yahut araçların güvenliğini temin edecek önlemleri alacak, misyon saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede tespit ettikleri kabahat fiillerini önleyecek ve genel kolluğa bildirecek.
Çarşı ve mahalle bekçisi durdurduğu kişi üzerinde yahut aracında silah yahut kendisinin yahut oburunun hayatını tehlikeye sokabilecek bir eşyanın bulunduğu konusunda kâfi kuşkunun varlığı halinde, kendisine yahut diğerine ziyan verilmesini önlemek hedefiyle bireyler üzerinde yoklama suretiyle el ile dıştan denetim yapabilecek. Araçlarda ise aracın dışarıdan bakıldığında içerisi görünen kısımlarını denetim edebilecek. Bu gayeyle kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması yahut aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen kısımlarının açılması istenemeyecek.
Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma müddeti 40 saat olacak. İşçi yetersizliği, vazife yoğunluğu ve gibisi durumlarda emniyet ve asayişin gerektirdiği hallerin ortaya çıkması halinde valinin onayıyla haftalık 40 saatlik çalışma müddeti en fazla 56 saate kadar artırılabilecek. Belirtilen durumların ortadan kalkmasıyla fazla çalışılan mühlet istirahat müddetine eklenecek.
Çarşı ve mahalle bekçileri fevkalâde hal, terör, toplumsal olaylar, doğal afet, salgın hastalık, mevsim şartları ve gibisi durumlarda güvenlik yahut kamu sistemi ile misyonu etkileyen mecburilik hallerinin ortaya çıkması halinde Bakan onayıyla hükümde belirtilen vakit dilimi dışında çalıştırılabilecek.
Teklifle 375 sayılı Kanun Kararında Kararname’de yapılan değişiklikle “Genel Müdür” takımının hiyerarşik üstü pozisyonunda bulunan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı ile Afet ve Acil Durum İdaresi Lider Yardımcısı takımının ilgili cetveldeki yeri, hiyerarşik pozisyonuna uygun formda belirleniyor.
Yeni unsur ihdasları
Komisyonda, teklife iki unsur ihdas edildi.
Buna göre, Emniyet Genel Müdürlüğü işçisinden kendisine tevdi edilen vazifeleri yürek, feragat, kahramanlık yahut üstün muvaffakiyetle yerine getirenlere, İçişleri Bakanı tarafından “Emniyet Üstün Yürek ve Feragat Madalyası”, “Emniyet Onur Madalyası”, “Emniyet Üstün Hizmet Madalyası” verilebilecek.
Mecburi hizmetle yükümlü olduğu müddet içinde, istifa edenler yahut sıhhat sebebi hariç her ne suretle olursa olsun ilişiği kesilenler, Kıyı Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen; öğrenci, subay ve/veya astsubay nasbedildikten sonra kendilerine yapılan tahsil, eğitim ve yetiştirme masraflarının 2 katını; meslekten yahut devlet memurluğundan çıkarılanlar belirlenen masrafların 4 katını, yükümlülük müddetlerinin eksik kalan kısmı ile orantılı olarak yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödeyecek.
