2. Trump döneminde ABD ilişkileri nasıl olacak? Erdoğan uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudi Arabistan ve Azerbaycan ziyaretlerinin akabinde uçakta gazetecilerle bir ortaya gelerek değerli açıklamalarda bulundu. Riyad’daki İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Birliği Ortak Zirvesi’nde Gazze ve Lübnan’daki soykırıma dikkat çektiğini belirten Erdoğan, Türkiye’nin milletlerarası arenada İsrail’e karşı gösterdiği güçlü duruşu vurguladı. Erdoğan, Gazze’ye gönderilen insani yardım ölçüsünün en yüksek olduğunu ve Birleşmiş Milletler’de başlattıkları teşebbüse 52 ülkenin dayanak verdiğini söyledi.
Ziyaretinin ikinci ayağında Azerbaycan’ın Bakü kentinde gerçekleştirilen Dünya Başkanları İklim Zirvesi’ne katıldığını belirten Erdoğan, Türkiye’nin yenilenebilir güç üretimindeki muvaffakiyetlerini ve 2053’te sıfır emisyon amacını anlattı. Ayrıyeten, iklim değişikliğiyle uğraşta global iş birliğine vurgu yaptı.
Ayrıca Ankara’daki konser tertibiyle ilgili tenkitlerde bulunan Erdoğan, belediye liderlerinin asli vazifelerinin altyapı hizmetleri ve kentlerin gelişimi olduğunu belirtti. Konser belediyeciliği üzere cümbüş odaklı harcamaların halkın gereksinimleriyle örtüşmediğini söz etti.
G-20 Tepesi ve Türkiye’nin Amerika ile bağlantılarına dair de değerlendirmelerde bulunan Erdoğan, Brezilya’daki tepeye güçlü bir iştirak sağlayacaklarını ve bu sürecin global ekonomik toparlanma için fırsatlar sunacağını belirtti. Türkiye-Amerika ilişkilerinin güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, Donald Trump ile münasebetlerin geleceği hakkında umutlu olduklarını söz etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sorulan sorular ve karşılıklarının tamamı ise şöyle:
Türkiye’de konser belediyeciliği kavramsallaştı. Ankara ve İstanbul Büyükşehir Belediyelerinin astronomik sayılarla verdiği konserler tartışılıyor. Bu hususta görüşünüz nedir? Buna bir önlem alınabilir mi?
* Ben belediye başkanlığı da yaptım. Fakat konser belediyeciliği yapmadım. Yapmanız gereken nedir? İstanbul’un dört bir yanını bir sefer elinizdeki imkanlar neyse bunlarla her tarafı donatmak. Altyapıyı donatmak, üst yapıyı donatmak. Dikkat edin, benim belediye başkanlığımda çöp, çukur, çamur İstanbul’da yok edildi. Artık durum felaket. İstanbul o denli, Ankara o denli, İzmir o denli, hepsi o denli. Biz davetimizi vatandaşımıza yapıyoruz. Diyoruz ki birebir oyuna gelmeyelim ve emin adımlarla geleceğe yürüyelim. Millet bu belediye liderlerine kentlerine hizmet versin diye oy verdi fakat hizmetten anladıkları cümbüş düzenlemekten öteye geçmiyor. O cümbüşleri de millet için düzenlemedikleri, birilerine maddi kar için yaptıkları da yeni yeni ortaya çıkıyor. Biz nereden seçilirse seçilsin mahallî idarelerin milletin muhtaçlıklarını karşılamasını isteriz ve bunu gaye edinenleri destekleriz. Ancak kentlerin hali ortada. Millet hizmetsizlikten ne yapacağını şaşırmış halde. Bir de üzerine konser ismi altında birilerine ödenen milyonlar çıkınca olan vatandaşa oluyor. Kamu kaynaklarının teröre, terör örgütlerine aktarılmasına nasıl karşı çıktıysak, bu kaynakların yandaşlara aktarılmasına da elbette karşı çıkarız. Herkes harcamasını hesap verebilirlik üzerinden yapsın. Kamunun hakkını hoyratça kullananlardan, yandaşlarına sermaye edenlerden hesabını hukuk önünde sorarız.
Rio’da gerçekleşecek G-20 Zirvesi’nde bilhassa global iktisat ve güç güvenliği manasında nasıl bir duruş planlıyorsunuz? Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik zorlukları için nasıl tekliflerde bulunacaksınız?
* Brezilya toplantısı inanıyorum ki dünyaya çok farklı bildirilerin verileceği bir tepe olacak. Bu bahiste biz kararlıyız. İnşallah dersimize de güzel çalışacağız. Brezilya’da Rio Doruğu çok çok verimli, yararlı bir tepe olacak diye düşünüyorum. Sayın Lula ile oradaki buluşmamız inşallah dünyada ses getirecek bir buluşma olacaktır. Rio’da gerçekleşecek G20 Doruğunu, global iktisat ve güç güvenliği hususlarında değerli bir platform olarak görüyoruz. Türkiye, global iktisat için istikrarı artırıcı tedbirler ve iş birliklerine ağırlaşmış bir ülke. Bilhassa pandemi sonrası ekonomik toparlanma süreçlerine yönelik ortak stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayarak, ülkeler ortası dayanışmanın ehemmiyetini her fırsatta lisana getirdik. Güç güvenliği de Türkiye için kritik bir bahis. Globalleşen dünyada gelişmekte olan ülkelerin ekonomik zorluklarına yönelik somut teklifler içeren bir gündem oluşturmalıyız. Zira zincirleme tepkiyle yalnızca bir ülkenin değil, bağlı birçok ülkenin iktisadını etkileyen krizlere karşı önlem almalıyız. Bulunduğu milletlerarası platformların etkin ve tesirli üyelerinden olan Türkiye, hem kendi ekonomik çıkarlarını hem de gelişmekte olan ülkelerin durumunu güzelleştirmeye yönelik çok sayıda teklif üzerinde çalışıyor.
Sayın Bahçeli bugünkü grup toplantısında terörü bitirme davetinin bir kere daha ardında durdu. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, sizin de Sayın Bahçeli’yi destekleyen konuşmanızın akabinde şöyle bir söz kullandı ‘Aynı noktada buluştular, Erdoğan ile Bahçeli birebir şeyi yapıyor. Fakat biz şehit aileleriyle görüşeceğiz.’ CHP’nin eski ve yeni lideri Diyarbakır’a gittiklerinde Diyarbakır Annelerinden talep gelmesine karşın görüşmediler fakat bugün şehit aileleri kart olarak öne koydular. Siz, Özgür Özel’in bu çıkışını samimi buluyor musunuz?
* Özgür Özel’in bu çıkışını samimi bulmuyorum. Türkiye, 40 yıldır bölücü terör belasıyla uğraşta ediyor. Binlerce güvenlik mensubumuzu, kamu görevlimizi, sivil vatandaşımızı terör örgütünün alçakça hücumlarında şehit verdik. Son olarak TUSAŞ’a yönelik terör aksiyonunda 5 vatan evladı şehit oldu; Rabbim tüm şehitlerimizin ruhunu şad, yerlerini cennet eylesin. Terör tehdidini kaynağında bertaraf etme stratejimiz sayesinde alanda çok değerli kazanımlar elde ettik. Bu çaba birebir azim ve kararlılıkla devam edecek. Türkiye’nin geleceğinde teröre de, terör destekli siyasete de yer yok. Cumhur İttifakı olarak bu bahiste tam bir mutabakat içindeyiz
Katılımınızla Türkiye, Bakü’de düzenlenen COP29 İklim Zirvesi’nde en üst seviyede temsil edilen ülkelerden oldu. Güç üretiminde yenilenebilir enerji kaynakları AK Parti iktidarında yüzde 55’e kadar yükseldi ki bu bir rekor. Yeşil kalkınmayı ulusal bir sıkıntı olarak gören Türkiye, az evvel zatıalinizin de belirttiği üzere Avrupa’da beşinci, dünyada ise 11’inci sıraya yerleşti. Bu kapsamda kıymetlendirecek olursak 2053’e kadar sıfır emisyon gayemiz gerçekçi mi ve bunu başarabilecek miyiz efendim?
* İklim sıkıntısı dünyanın önünde bulunan en kritik tespitlerden bir tanesi. Savaşları, çatışmaları, göçleri ne kadar önemsiyorsak bu probleme de birebir ciddiyetle yaklaşıyoruz. Türkiye’de hükümet olarak bu mevzuda ilgili bakanlıklarımızla ne üzere önlemler alabileceğimizin üzerinde ısrarla duruyoruz. Dünyamızın sonlu kaynaklarını en verimli formda kullanmak ve insanlık olarak yüzyıllar boyunca gelişim göstererek oluşturduğumuz medeniyetimizi çok farklı bir düzeye getirebilmek için önlemlerimizi aldık, alıyoruz ve almaya devam edeceğiz. Türkiye olarak bu mevzuyu önemsiyor ve üzerimize düşeni yapmak için azami çaba gösteriyoruz. Ancak yalnızca bizim ya da beraberimizdeki birkaç ülkenin uğraşlarıyla bu sıkıntıya esaslı ve kalıcı tahlil bulmak mümkün değil. Organize hareket etmeli, bu sorunun yükünü daima birlikte omuzlamalıyız. Birtakım ülkeler iklim değişikliği ile eksiksiz gayret ederken, kimileri kar hırsıyla alınması gereken önlemleri görmezden gelir, hatta çevreyi daha fazla kirletmeye kalkışırsa bu sorunun üstesinden gelemeyiz. Toplumların en küçük ünitesi ailelerden başlamak üzere, kurumlar, kuruluşlar, lokal idareler, sivil toplum, ülkeler ve milletlerarası kuruluşlara kadar maksada odaklanmış ve farkındalığı yüksek bir seferberlik haliyle bu global sorunu aşabiliriz. Bilhassa de iklim değişikliği ile gayret konusunda kâfi kaynağa ve imkana sahip olmayan ülkelerin de gayrete iştirakini sağlamak için finansman, teknoloji transferi ve kapasite gelişimi kıymetlidir. Sıfır Atık teşebbüsünün kıymetinin her geçen gün daha çok anlaşıldığı günümüzde bu teşebbüsün yaygınlaştırılması ve bir ömür stiline dönüşmesi için çaba gösteriyoruz. Etraf ve iklim hassasiyetimiz en üst seviyededir ve o denli kalacaktır. Biz önlemlerimizi şu ana kadar nasıl aldıysak, bundan sonra da almaya devam edeceğiz.
Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlık yarışında ipi göğüsleyen Sayın Donald Trump oldu. Kendisiyle bir telefon görüşmesi de yaptınız. Yeni devirde Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri bağları ile fırsatlar açısından ve riskler bağlamında Türk-Amerikan bağlantılarının seyrini, bu yeni periyodu değerlendirmenizi rica edeceğim.
Yeni periyotta Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri ortasındaki ilgilerin gelişmesi yaptığımız bir telefon diplomasisiyle sağlanmaz. Biz Sayın Trump’la inşallah uluslararası toplantılar ya da ikili görüşmelerde bir ortaya gelmek suretiyle bundan sonraki süreci nasıl değerlendireceğimizi çok daha yeterli bir halde tespit edeceğiz. Şu anda Sayın Trump’ın kabinesi nasıl oluşacak, nasıl bir kabine ortaya çıkacak bunları görmemiz gerekiyor. Bir de Sayın Trump’ın kabinesi, benim kabinemdeki arkadaşlarla yapacakları görüşmelerle birbirlerini çok daha yakından tanıyacak, bilecek ve ona nazaran de adımlarımızı inşallah atacağız. Bu noktada Lider Yardımcıları ve Dışişleri Bakanları kıymet arz ediyor. Bu bakanlarımız bir ortaya gelmek suretiyle birbirlerini tanıyıp, istişare edecekler. Temennimiz odur ki; Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri ortasında çok daha farklı bir süreç başlamış olsun. Elbet iki ülke ortasında fırsatlar her vakit mevcuttur. Bu fırsatları kıymetlendirme iradesi ve iki ülkeye de kazandıracak adımların atılması temel beklentimizdir. Biz mevzuya her başkanın yaptığı üzere ülkemizin çıkarları perspektifinden yaklaşıyoruz. Trump idaresi, ekonomiyi öncelikli amaçlarından biri olarak görüyor. Türkiye de stratejik coğrafik pozisyonu ve genç nüfusu ile yatırım fırsatları sunan bir ülke. İki ülke ortasında ticaret hacminin artırılması ve yatırımların teşvik edilmesi için yeni fırsatlar oluşturabiliriz. Bilhassa güç, altyapı ve teknoloji alanlarında yeni iş birliklerini geliştirmemiz mümkün.
Trump’la görüşmenizde yanında Elon Musk ve oğlu da vardı. Ayrıyeten Elon Musk New York’ta Türkevi’nde görüştüğünüz vakit dışarıya elinde kitabınız “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” ile çıkmıştı. Benim merak ettiğim konu bu noktada Elon Musk’la ortada sırada görüşür müsünüz? Bunun yanında Türkiye’nin uzaya gitme çalışmaları olsun, teknoloji ile ilgili çalışmaları olsun bu noktada global düzlemde Türkiye’yi neler bekliyor?
Bu kampanyada Musk, Sayın Trump’ın yanında yer aldı. Bizi burada ilgilendiren mevzu Musk’ın uzay ve teknoloji alanında çalışan bir iş insani olması… Kendisi teknolojiyi yakından takip eden ve birtakım önemli teknolojik adımları da atan bir isim. Türkiye’de kendisiyle bu hususla ilgili bir görüşme yaptık. Son Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Türkevi’nde kendisiyle görüştüğümüzde çocuğunu da yanında almış ve Türkevi’ne o denli gelmişti. Türkevi’ndeki görüşmemizde de samimi bir havada görüşmeyi yaptık. Türkiye’nin teknoloji alanında attığı atılımlar, dünyanın dikkatini çekiyor. Teknoloji tek başına ilerleyeceğiniz bir alan değil, kesinlikle birtakım iş birliklerine gereksiniminiz oluyor. Bu alanda iş birliği fırsatlarının doğması halinde Musk ile de adımlar atılabilir. Elon Musk, Sayın Trump yönetiminde hangi alanda vazife alacak, hangi alanda aldığı vazifeyle Sayın Trump’a veyahut da Amerika idaresine yararı olacak bunu vakit içerisinde göreceğiz.
Donald Trump’ın seçilmesi, bölgesel savaş ve İsrail işgali tehdidini ne oranda azalttı?
Bana bu bahis ile ilgili tespitler için biraz erken üzere geliyor. Trump vazifesi, Biden’den teslim alsın bakalım. Zaman teslimden sonra yeni periyotta ne üzere adımlar atacak, bunu o vakit göreceğiz. Temennimiz odur ki; Trump bu devir bölgeye yönelik çok daha farklı adımlar atsın. Zira vakit zaman verilen bildiriler bizi kaygılandırabiliyor. Onun için de Ocak ayını bir görmemiz lazım. Ocak ayından itibaren ne üzere adımlar atılacağını bence o vakit göreceğiz. Kendisiyle seçilmesi sonrası nasıl birkaç gün içerisinde görüşüp konuştuysak, bundan sonraki süreçte de bu temaslarımızı tıpkı formda gerçekleştireceğimize inanıyorum. Zira geçmişte Trump’la görüşmelerimiz Biden’le mukayese edilemeyecek derecede fazlaydı. İnşallah bu devirde de bu adımları en hoş formda atarız ve hem Amerika Birleşik Devletleri hem Türkiye buradan çıkarlı çıkar.
