1.5 derece hedefine 2028’de veda edilecek

Avrupa Birliğine bağlı Copernicus İklim De­ğişikliği Servisi’ne gö­re, global ortalama sıcaklı­ğın 1991-2020 ortalamasının 0,72 derece ve 2023 ortalama­sının 0,12 derece üzerine çıka­rak 15,10 derece hesaplandığı 2024 yılı, 1850’den bu yana tu­tulan global sıcaklık kayıtla­rına nazaran en sıcak yıl oldu.

Bu sıcaklık ortalaması, Sanayi İhtilali öncesi düzeyin 1,6 derece üzerinde bir artışa denk gelirken, 2024, global ortala­ma sıcaklığın, Sanayi Devri­mi öncesi düzeyin 1,5 derece üzerine çıktığı birinci yıl oldu.

Konuya ait açıklamada bulunan Boğaziçi Üniversite­si İklim Değişikliği ve Politi­kaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Le­vent Kurnaz, “2024’ün sıcak­lığı, Sanayi İhtilali öncesi dö­neme nazaran ne kadar yüksek? O işte benim belirttiğim 1,6 de­rece fakat Paris Anlaşması’nda kastedilen 1,5 derece ise o yı­lın sıcaklığı değil.

Paris Anlaş­ması’nda en az 10 yıllık dönem baz alınıyor, yani geçtiğimiz 10 yılın ortalama sıcaklığı. Geçti­ğimiz 10 yılın ortalama sıcak­lığı şimdi 1,5 dereceyi geçme­di, 1,35 civarında. Şayet 2028’e kadar ortalama almaya devam edersek, Paris Anlaşması’na nazaran, 2028’de muhtemelen 1,5 dereceyi geçecek.

Artık bizim en kısa vakitte kömür yak­maktan vazgeçmemiz gereki­yor, bütün dünyada bu bu türlü, Türkiye özelinde söylemiyo­rum. Bu çok acil çabucak yap­mamız gereken bir şey ancak onun ötesinde içinde yaşadı­ğımız sistem her vakit daha fazla tüketmemiz gerektiğini, daha çok almamız, kullanma­mız gerektiğini gösteriyor. İşte bunu en kısa vakitte bırak­mamız gerekiyor” dedi.

World Weather Attribution (WWA) tarafından yayımla­nan “Riskler Gerçek Olduğun­da: 2024’te Çok Hava Olay­ları” raporunda da çok hava olaylarının 2024’te tehlikeli düzeye ulaştığına ve iklim de­ğişikliğinin şiddetini artırdığı bu olaylardan binlerce kişinin etkilendiğine dikkat çekildi.

İklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybına yol açtı

Raporda, insan faaliyetleri­nin yol açtığı iklim değişikli­ğinin 2024’te dünya çapında 41 gün daha fazla tehlikeli se­viyede sıcak gün yaşanmasına neden olduğu açıklandı.

Rekor kıran global sıcaklıkların, re­kor kıran yağışlara dönüştüğü 2024’te Nepal, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Brezilya ve Apalaş Dağları’nın güneyin­de yıkıcı sel felaketlerinin ya­şandığı vurgulanırken, incele­nen 16 sel felaketinden 15’inin iklim değişikliğinin şiddetlen­dirdiği yağışlar sonucu meyda­na geldiği söz edildi. Rapor­da, Amazon Ormanları ve Pan­tanal Sulak Alanı’nın, 2024’te iklim değişikliği nedeniyle bü­yük ziyan gördüğüne, şiddet­li kuraklık ve orman yangınla­rıyla uğraş ettiğine ve tüm bunların biyoçeşitlilik kaybı­na neden olduğuna yer verildi.

Karbondioksit ve metan yoğunluğu arttı

Günlük global sıcaklık ortalamasının 17,16 derece ölçüldüğü 22 Temmuz 2024 kayıtlara en sıcak gün olarak geçerken, son 10 yılın hepsi (2015-2024) kayıtlardaki en sıcak 10 yıl içinde yer aldı. Antarktika ve Avustralya dışındaki tüm kıtasal bölgeler için en sıcak yıl olan 2024, Kuzey Atlantik, Hint ve Batı Pasifik okyanuslarında rekor sıcaklıklarla tamamlandı. Global ısınmanın temel sebeplerinden biri olarak gösterilen atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu 2024’te milyonda 422 modüle (ppm) ulaşarak 2023’e nazaran 2,9 ppm, metan yoğunluğu ise milyarda 1897 kesime (ppb) yükselerek 2023’e nazaran 3 ppb arttı.

2024 çok hava olaylarının yılı oldu

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayımlanan rapora nazaran, iklim değişikliği tesirleri 2024’te dünyayı tesiri altına aldı ve bu durum dağ doruklarından okyanus derinliklerine, topluluklara, ekonomilere ve etrafa kadar uzanan zincirleme tesirlere neden oldu. İnsan faaliyetlerinin tetiklediği bir ısınma devri yaşandığına değinilen raporda, sera gazı düzeylerinin gelecek yıllarda daha fazla ısıyı hapsedecek formda rekor seviyede yükselmeye devam edeceği vurgulandı.